Patroon in boomstam

In april wandelt natuur-illustrator Riska Veldhoven een rondje door de wijk Koningshof in Pijnacker. Daar ziet ze nabij de school een dode boomstam waar een opmerkelijk patroon in staat gekerfd, maar niet door mensenhanden…

Naar aanleiding hiervan stuurt Riska mij het volgende bericht: “Bij het zien van het patroon in de boomstam moest ik ineens denken aan de eikenprachtkever die ik een aantal weken geleden tekende voor een Eik-project. Zou dit hem zijn geweest? Zouden zijn larven zich een weg door deze boom hebben gegeten? En zou dit de boom fataal zijn geworden? Of zit ik er finaal naast en was het iets anders?” Op internet zoek ik naar afbeeldingen van de knaagsporen die de larven van eikenprachtkevers in eiken maken. De rommelige knaagsporen lijken niet op het regelmatige patroon dat te zien is op de boomstam in Koningshof. Het patroon doet mij denken aan dat van schorskevers. Daarvan bestaan meerdere soorten. Schorskevers behoren tot de familie van de snuitkevers. De meeste soorten leven onder de schors van levende bomen en vreten daar van het bastweefsel. Het vrouwtje knaagt een hoofdgang en legt daarin eieren. Haar larven knagen van daaruit zijgangen. Schorskevers kunnen fataal zijn voor bomen.

Als ik bij de school in Koningshof ga kijken zie ik in het grasveld meerdere grote boomstammen liggen, waarop veel knaagpatronen te zien zijn. Welke keversoort het betreft weet ik niet. Als ik de foto’s van Riska aan mijn man laat zien zegt hij: “Letterzetter.” De knaagsporen van de letterzetter (Ips typographus) lijken inderdaad op die van de boomstammen uit Koningshof. Deze keversoort komt echter vooral voor op sparren en die zijn zeldzaam in Pijnacker. In Zuid-Limburg zag ik begin mei dat veel sparren waren gerooid vanwege aantasting door letterzetters. Zouden de boomstammen in Koningshof van elders zijn aangevoerd? Aan Riska vraag ik of ze kan achterhalen wat voor boomsoort het is. Ze determineert de bomen met de app ‘Plantnet’ en komt met enige aarzeling uit op es of zwarte els.

Hoog tijd om keverkenner Theodoor Heijerman te raadplegen! Hij herkent de knaagsporen meteen als die van Hylesinus fraxini. Deze soort leeft op essen en wordt ook wel essenbastkever genoemd. De boomstammen in Koningshof zijn dus essen. Die app ‘Plantnet’ is zo gek nog niet! Ik stuur de informatie naar Riska. Enkele dagen later krijg ik van haar foto’s waarop de knaagpatronen van essenbastkevers te zien zijn, met daarnaast een prachtige tekening die ze zelf heeft gemaakt van deze keversoort.

Caroline