Surinaams erfgoed vastgelegd door Nootdorper Eric Kastelein

Begin mei verscheen bij LM Publishers het boek Oog in oog met Paramaribo. Verhalen over het herinneringserfgoed. Eric kastelein (66) beschrijft daarin de vergeten geschiedenissen van bijzondere mensen en gebeurtenissen die in de afgelopen 250 jaar in de hoofdstad van Suriname een gedenkteken hebben gekregen. 

De 111 verhalen, verdeeld over 11 thematische hoofdstukken, worden verteld vanuit de tijd waarin ze speelden en geven een prachtig beeld van het leven in lang vervlogen tijden. In totaal heeft hij drie jaar aan het boek gewerkt.

Fascinatie
Zijn fascinatie voor Suriname – hij komt er ieder jaar – dateert vanaf zijn eerste bezoek in 2010. ‘Figuurlijk ben ik toen nooit meer weggegaan. De gedeelde geschiedenis, de prachtige oude binnenstad, het tropisch regenwoud en de verschillende etnische groepen met hun eigen verhalen hebben mij voorgoed met het land verbonden’.

Het idee voor het boek is daarna geleidelijk gegroeid. De oud-manager bij KPN heeft vanaf zijn jeugd veel gelezen, veel literatuur en veel geschiedenis. Hij ontdekte op zijn zoektocht naar boeken over Suriname, dat er wel was geschreven over literair erfgoed, over gebouwd erfgoed, over slavernij maar niet over het herinneringserfgoed. ‘Ja, in toeristengidsjes worden drie, vier gedenktekens genoemd, punt. De geschiedenissen, de echte verhalen ontbreken.’

Onderzoek
Archieven en wetenschappelijke bibliotheken zijn belangrijke bronnen voor informatie. Kastelein heeft veel tijd doorgebracht in de universiteitsbibliotheek Leiden, de Koninklijke Bibliotheek en in Paramaribo in het Nationaal Archief Suriname. ‘Ik ben begonnen met het inventariseren van de monumenten. En dat bleek een enorme klus te zijn want er was niets’.

Ook belangrijk voor het onderzoek is Delpher geweest, een door de Koninklijke Bibliotheek beheerde website met 100 miljoen pagina’s uit Nederlandse kranten, tijdschriften en boeken. Zoeken daarin op bijvoorbeeld namen of trefwoorden is heel eenvoudig en de resultaten verschijnen binnen een seconde op het beeldscherm. Hij heeft daarnaast contact gezocht met onder andere het Surinaams Museum, Stichting gebouwd Erfgoed en het Directoraat Cultuur van het ministerie van Onderwijs. Die medewerkers hebben hem goed geholpen. Het resultaat is een enorme database met daarin uiteindelijk 111 gedenktekens en duizenden gegevens over locaties, over initiatiefnemers, over kosten, over artikelen, over de hoofdpersonen zelf.

Verrassende ontdekkingen
De zoektocht bracht de Nootdorper naar verborgen plekken in de stad en leverde bijzondere ontdekkingen op. Hij vertelt over monseigneur Wulfingh die in 1895 de melaatseninrichting Majella opende, midden in de stad. De toegang tot het terrein was via een brug over de Van Sommelsdijcksekreek. Nadat Majella in 1964 de deuren sloot zijn de gebouwen verdwenen. ‘Toch wilde ik op die plek kijken, gewoon nieuwsgierig. En tot mijn grote verbazing, ingebouwd tussen overheidsgebouwen en nauwelijks toegankelijk, ontdekte ik daar de oude brug. Bij niemand bekend, voor de geschiedenis belangrijk’.

Ook in Nederland doet de historicus bijzondere vondsten. In het Koninklijk Huisarchief in Den Haag ontdekt hij zestig brieven uit 1923 over het in dat jaar in Paramaribo onthulde standbeeld van Wilhelmina. De correspondentie tussen de beeldhouwer Van Lom en het organisatie comité legt een knetterende ruzie bloot. ‘Ook las ik over een replica beeld dat een jaar later in Nederland aan de vorstin was overhandigd. Niemand kende het beeldje, dat in de loop van de jaren was zoekgeraakt. Maar op mijn aandringen zijn ze gaan zoeken en het is klassiek op zolder teruggevonden’.

Cultuurfondsen
‘Zonder financiële steun was het boek er nooit gekomen’. Kastelein benadrukt hoe belangrijk de Nederlandse ambassade, het Prins Bernhard Cultuur Fonds, DutchCulture en de universiteit Leiden zijn geweest. Hun enthousiasme en bijdragen waren doorslaggevend voor LM Publishers om het boek te publiceren.

Boekwinkel en bibliotheek
Oog in oog met Paramaribo. Verhalen over het herinneringserfgoed. Prachtig uitgevoerd, gebonden, 328 blz., ruim 200 foto’s, registers. Het kost 24,50 en is verkrijgbaar in de (online) boekwinkel, zoals bij Van Atten in Pijnacker.

Bibliotheek Oostland heeft het boek opgenomen in de Oostland Schrijverskast en overweegt zodra de coronamaatregelen het toestaan een lezing te organiseren. Gezien de boeiende verhalen in het boek zal die ongetwijfeld druk worden bezocht.