Leerlingen basisscholen weer fulltime naar school

Pijnacker-Nootdorp - Vanaf 11 mei gingen de leerlingen van de basisscholen in Nederland weer ‘half time’ naar school en vanaf maandag 8 juni gaat iedereen weer ‘hele dagen’. Voor de scholen is dat vooral een logistieke uitdaging. Het is namelijk de bedoeling dat de groepen zo veel mogelijk van elkaar gescheiden blijven. Normaal loopt op een school alles en iedereen door elkaar heen, maar dat gaat in verband met corona zelfs op scholen niet.

We vroegen aan twee schooldirecteuren hoe de vlag er voor hangt. Marja Rijnbeek van Het Spectrum in Delfgauw (233 leerlingen en een team van 23 personen) en Hester van Waart van de Jozefschool in Nootdorp (593 leerlingen en een team van 52 man/vrouw) komen met positieve en goede berichten. Het is enorm schakelen en het is voor alle partijen – leerlingen, hun ouders en ook de leerkrachten – voortdurend een kwestie van inspelen op weer nieuwe eisen en omstandigheden.

Maar, het gaat goed. Iedereen is nog gezond, de docenten zijn allemaal van de partij en slechts een paar leerlingen gaan vanwege specifieke gezondheidsomstandigheden nog niet naar school. Hester van Waart van de Jozefschool zegt dat vanaf 8 juni deze leerlingen cq hun ouders wel een doktersverklaring nodig hebben, als ze niet naar school willen of kunnen komen. Marja Rijnbeek zegt in dit verband dat thuisonderwijs lastiger wordt, nu alle leerlingen weer vijf dagen naar school gaan en de docenten dus hun volle aandacht nodig hebben voor de groep op school.

Continurooster
Zowel Het Spectrum als de Jozefschool is gaan werken met een continurooster. Dus geen middagpauze tussen twaalf en één: los van een korte ochtendpauze is er sprake van één doorgaande lesdag die duurt van 8.30 tot 14.00 uur. Spectrum en Jozefschool deden dat in het verleden (nog) niet en het lijkt er op dat ze in de toekomst wel weer terug willen naar een systeem met een middagpauze tussen de ochtend en de middag. Trouwens: ook voor de organisaties van kinderopvang en tussenschoolse en buitenschoolse opvang was of is het schakelen geblazen. Een continurooster betekent immers dat de tussenschoolse opvang wegvalt en de naschoolse opvang eerder begint.

Thuisonderwijs
Marja Rijnbeek vindt het werk als directeur van een basisschool nog meer een uitdaging dan anders. Toen de scholen per maandag 16 maart dicht gingen, moest er ontzettend veel op poten worden gezet om de kinderen optimaal thuisonderwijs te kunnen aanbieden. Dat is allemaal best goed gelukt, zegt ze.
Destijds liepen we ook even binnen bij de Jozefschool in Nootdorp. We zagen toen dat iedereen koortsachtig bezig was om allerlei digitale middelen in te zetten om de leerlingen een thuisonderwijspakket te kunnen bieden, inclusief de techniek die nodig was en is om met de kinderen in contact te blijven, zowel via (beeld)telefoon als via de mail.

Ander verhaal
Vanaf 11 mei was het dus weer een ander verhaal: toen gingen de leerlingen weer voor vijftig procent naar school. De groepen werden in tweeën gedeeld, waarbij de ene helft op maandag naar school ging en de andere helft op dinsdag. Het werkte bij Het Spectrum zo dat ze op maandag huiswerk mee kregen waarmee ze dinsdag thuis aan de slag konden.
Toen de scholen weer ‘half open’ gingen, was er logistiek veel te regelen. Bij Het Spectrum werd ingesteld dat de docent de leerlingen op de speelplaats ophaalde, zodat ze als groep naar binnen liepen. Bij de Jozefschool wordt gebruik gemaakt van meerdere ingangen.

Handen wassen
Een verhaal apart is ook het handen wassen. Dat gebeurt zes keer per dag. Als 25 leerlingen gedurende twintig seconden hun handen wassen, kost dat een minuut of tien en over de hele dag is een groep er een uur mee zoet. En dan hebben we het nog niet over de enorme aantallen handdoekjes en de hoeveelheid die met de handenwasoperatie is gemoeid. Bij ’t Spectrum heeft men liedjes paraat die precies twintig seconden duren. Happy birthday is er zo een. Op de speelplaatsen worden de groepen zo veel mogelijk gescheiden gehouden. Dat lukt door het speelplein in stukken te verdelen en het buitenspelen bij toerbeurt te laten plaatsvinden. Bij de Jozefschool hebben ze de velden van RKDEO voor de gymles en sinds vorige week is ook de Jan Janssen Sporthal weer ter beschikking.

Eindmusical
Een item is ook de musical van groep 8. Die vindt bij Het Spectrum en ook bij andere scholen doorgang met aanwezigheid van de ouders. Er zijn gewoon twee shifts en omdat de musical na 1 juli is, is men niet meer gebonden aan een maximum van dertig personen. Ook bij de Jozefschool gaat de eindmusical door. Al met al zijn er voortdurend weer nieuwe problemen op te lossen en dient er ingespeeld te worden op nieuwe omstandigheden.

Hester van Waart zegt dat ze zich wel eens Formule 1-auto voelt die het ene moment 300 kilometer per uur rijdt en dan weer stilstaat, plus alle andere mogelijke snelheden tussen 0 en 300.
Ze wijst er op dat de uitersten ook voor ouders gelden. De ene ouder heeft het allemaal wel gezien met corona en de andere is juist heel bezorgd en leeft nog steeds alle regels en voorschriften keurig na en verwacht dat ook van de school. Natuurlijk probeert de school dat te doen en de anderhalve meter tussen de leerlingen enerzijds en de docenten anderzijds te handhaven.

Alleen is de praktijk wel eens anders. Als een kleuter is gevallen en even met een knuffel getroost moet worden, lukt dat niet op anderhalve meter. Gelukkig hoeven de leerlingen onderling de anderhalve meter niet aan te houden. Dat zou ook echt niet gaan. Een andere vraag is: hebben de leerlingen tijdens hun afwezigheid op school en aanwezigheid thuis achterstand opgelopen. Hester en Marja zeggen dat ze dat nog aan het onderzoeken zijn. Globaal denken ze dat het meevalt en dat eventuele leerachterstanden goedgemaakt kunnen worden. Bovendien verschilt het sterk per leerling.

Vaardigheden
Duidelijk is wel dat de leerlingen in hun thuisonderwijsperiode andere vaardigheden hebben opgedaan waar ze ook veel aan hebben. Marja zegt dat veel leerlingen veel zelfstandiger zijn geworden. “Voorheen zag je dat de moeder van een leerling van groep 6 de jas in een luizenzak stond te proppen. Nu moet die leerling dat echt zelf doen omdat de ouders de school nog niet in mogen. En wat blijkt: ze kunnen heel veel dingen heel goed zelf.”

Hester en Marja zeggen dat de samenwerking met de ouders uitstekend is. Nu ze de school nog niet in mogen, worden de contacten op afstand georganiseerd. Dat geeft de samenwerking ook weer een andere dimensie. De directeuren zijn heel blij met de inzet van de ouders bij het thuisonderwijs en de Jozefschool heeft alle ouders daarvoor deze week een speciale bedankkaart gestuurd. Marja merkt nog op dat ze het wel grappig vindt dat de ouders toch meer waardering hebben gekregen voor het onderwijsvak. Ze hebben ervaren dat het echt niet altijd eenvoudig is om onderwijs te geven, dingen uit te leggen en überhaupt om de kinderen te motiveren en ze aan het werk te zetten.

Meer begrip
Een positief punt van de coronacrisis vinden ze ook dat er meer eenheid en solidariteit is gegroeid binnen de teams en ook tussen de verschillende partijen die bij het totale onderwijsproces een rol spelen. Onderwijsmensen, leerlingen en ouders hebben meer begrip voor elkaar gekregen en zijn meer naar elkaar toe gegroeid. Een crisis die creativiteit en andere oplossingen vraagt, blijkt dus te kunnen verbinden. Er is ontzettend veel gedacht, bedacht, gepraat, vergaderd en afgestemd en dat is zowel bij Het Spectrum en Jozef Nootdorp in goede harmonie gegaan.

Nieuw schooljaar
Ja, en dan de vraag hoe het straks in het nieuwe schooljaar allemaal zal gaan. Hester en Marja willen niet te ver vooruit kijken. Het liefst zouden ze alles weer zo veel mogelijk weer als vanouds willen aanpakken, met behoud van de ‘nieuwe verworvenheden’ van het onderwijs op afstand het onderwijs op maat. Daar zijn echt stappen in gemaakt, zeggen ze allebei, los van elkaar.
Verder is het afwachten hoe corona zich ontwikkelt. Marja Rijnbeek zegt dat er intussen verschillende draaiboeken klaar liggen en ook bij de Jozefschool zijn ze onderhand gewend om snel in te spelen op veranderende omstandigheden…

Hester van Waart van de Jozefschool Nootdorp: "Ik voel me soms net een Formule 1-wagen."