Oecumenische viering dit jaar op afstand

Pijnacker - Eén keer per jaar hebben de kerken van Pijnacker één gezamenlijke zogenoemde oecumenische viering. Die is komende zondag in de Ontmoetingskerk. Normaal blijven de andere kerken dicht en dan zit het in die ene gezamenlijke kerk bomvol. Vorig jaar was het nog heel feestelijk in de RK-kerk aan de Oostlaan. 

Nu zal de Ontmoetingskerk leeg blijven en kunnen de kerkgangers of thuis of in ‘hun eigen kerk’ op een scherm de viering volgen. De voorgangers, dominee Jelke de Jong van De Acker en pastor Ton Halin van de RK-kerk, blikken vooruit.

Een keer per jaar is er een oecumenische viering in Pijnacker? Waarom zo’n viering? Waarom één keer? En waarom nu?
Ton Halin: “Eén keer per jaar samen vieren is een teken van samen zoeken, aan elkaar snuffelen, positief worden meegenomen in een andere christelijke geloofsstroom en misschien wel ontdekken dat de ander toch eenzelfde zoektocht onderneemt.”

Jelke de Jong: “De derde week in de maand januari wordt wereldwijd de ‘Week van Gebed’ gehouden. ‘Gebed voor eenheid onder christenen’. De oudste wortels van deze traditie vind je in 1846. Het is het verlangen van God dat we één zijn. Zoals Vader, Zoon en Geest één zijn. Daarom willen wij ons als plaatselijke kerken er in oefenen om te leren meer samen op te trekken. De oecumenische dienst is zo’n oefenmoment. Met deze dienst sluiten we dus aan bij wereldwijde gebedsbeweging.”

Wat betekent eigenlijk oecumene? En wat is het doel van oecumene op de korte en lange termijn?
Ton Halin: “Van oorsprong betekent oecumene beschaving. Zeker in de Griekse en Romeinse cultuur was oecumene beschaving als tegenhanger tegenover de barbaren. In het begin van de kerkgeschiedenis had de christelijke kerk vijf hoofdzetels, te weten Jeruzalem, Alexandrië, Constantinopel, Rome en Antiochië. Vanwege het uiteenvallen van het Romeinse Rijk en het worden tot staatsgodsdienst, is de kerk tot een machtsinstituut geworden. In de concilies is steeds gezocht naar overeenstemming met als gevolg ook uitsluiting. Dat gaat nog steeds door. Tegelijkertijd is er ook nagedacht over het herstel van eenheid. Zeker in de raad van kerken wereldwijd en ook in Nederland zijn er vele mooie initiatieven geweest. Groot katholiek boegbeeld was kardinaal Alfrink. Het doorbreken van het verzuilde denken en het zoeken naar gemeenschappelijke wortels heeft op veel plaatsen een open klimaat weten te organiseren. Maar het blijft mensenwerk. Daar waar mensen vanuit het leven vertellen wat geloof betekent voor de toekomst, zijn er veel verschillende wegen te gaan.”

Jelke de Jong: “Oecumene is afgeleid van het Griekse woord οἰκουμένη, oikoumenè dat wil zeggen ‘de bewoonde wereld’. Met deze term wordt gewoonlijk een groeien naar religieuze eenheid aangeduid. In ons dorp gaat het over een samenwerking tussen katholieke en protestantse christenen. Het doel is: elkaar bemoedigen en versterken. Meer met elkaar leren optrekken. Elkaar helpen de beweging naar buiten te maken en present te zijn in ons dorp.” 

Waar is de viering dit jaar en hoe kunnen de mensen meevieren? De andere kerken blijven doorgaans dicht. Gebeurt dat nu weer?
Jelke de Jong: “Vanwege de coronamaatregelen kunnen we dit jaar maar een beperkt aantal mensen ontvangen. Er is gekozen voor de Ontmoetingskerk als vierplek. Mensen kunnen de viering meemaken via internet: Ontmoetingskerk Pijnacker - Kerkdienstgemist.nl. De andere kerken zijn dicht of zetten een scherm neer waarop de kerkgangers de viering op afstand kunnen volgen.”

Is er een speciaal thema?
Ton Halin: “Het thema komt vanuit Zwitserland, namelijk vanuit een oecumenische leefgemeenschap, die ons uitnodigt ons te bezinnen op de ranken die we zijn van de wortels van de druif. Als we ons bewust zijn dat we ons soms laten afsnijden door ons eigen gelijk en we de wortels van ons geloof niet meer vieren, verliezen we onze wortels en snijden we ons zelf af van God. Daarom is het samen leven, het zich verbonden weten gekozen als thema. Prachtig.”

Jelke de Jong: “Het thema dit jaar is #blijfinmijnliefde. Naar een woord van Jezus uit Johannes 15. Het gaat over verbinding. Verbinding met God, elkaar, de ander en onszelf. Uit de verbinding raken is een gevaar, zeker in coronatijd. De oproep vanuit de Week van Gebed is om in verbinding te blijven. Via Christus en door de Geest ontstaat een nieuwe verbondenheid met God, met elkaar, met de ander, met onszelf en met de fysiek wereld. Dat geeft betekenis aan ons leven. Dit jaar is het materiaal van de gebedsweek samengesteld door de zusters van het klooster in Grandchamp te Zwitserland. Deze zusters zetten zich vanuit solidariteit in voor eenheid, verzoening en eerbied voor ieder mens en voor de hele schepping. Hun leven rust op drie pijlers: gebed, leven in gemeenschap en het ontvangen van gasten.” 

Welke kerken doen er allemaal mee?
Ton Halin: “Alle grote en kleine kerken in Pijnacker doen mee. Voor sommigen heel gewoon, voor anderen heel aarzelend. Maar goed dat ze toch durven een stap te zetten.”

Waarom zijn jullie twee de voorgangers en hebben jullie nog iets verrassends in petto?
Ton Halin: “De grootste verrassing is al dat we samen gaan vieren in de tweede lockdown want in de eerste lockdown waren de kerken dicht. Daarnaast proberen we in alle huiskamers herkenbaar aanwezig te zijn.”

Jelke de Jong: “Dat wij de voorgangers zijn is omdat niet het lot, maar het rooster ons heeft aangewezen. Wij vinden het fijn om met elkaar samen te werken. Verstaan elkaar goed. Kunnen goed met elkaar opschieten en schakelen snel.”

Wat voor viering wordt het?
Ton Halin: “Het wordt een herkenbare viering. De Zusters van Grandchamp hadden ons uitgenodigd om als het ware drie liturgische rondgangen te maken. Maar we hebben gekozen voor herkenbaarheid, verbondenheid en eenvoud.”

Jelke de Jong: “De Zusters van Grandchamp bieden drie waken aan die in elkaar haken. Daar hebben wij één viering van gemaakt. Omdat we bijna iedereen via livestream de viering zal meemaken, hebben we bewust gekozen voor een compacte en herkenbare viering, zodat jong en oud de aandacht er bij kunnen houden. Gebed is voor de zusters belangrijk. Dat hebben we geprobeerd zoveel mogelijk te honoreren. Leden vanuit alle kerken werken mee tijdens de viering. Het is een dienst met veel afwisseling van lied en gebed en gelezen en gesproken woord.”

Is er nog een goed doel aan de viering verbonden?
Ton Halin: “Het Beraad van Kerken heeft gekozen voor de Voedselbank, een helder doel en dichtbij, gericht op mensen die hier in moeilijkheden zitten. Voor willen we brood en wijn worden.”

Nog één keer terug naar de oecumenische gezamenlijkheid: wat is nu de grootste overeenkomst en wat is het grootste verschil tussen de deelnemende kerken?
Ton Halin: “De grootste overeenkomst is natuurlijk het geloof in God, Jezus de Christus en de Heilige Geest. Het grootste verschil zit in de kerkorde, dat gelijk een uitdrukking is van de wil van mensen en het luisteren naar de stem van God. En dat soms God doorheen de traditie mensen heeft geïnspireerd om te zorgen voor de arme, de weduwe, de wees en de vreemdeling. Actuele thema’s uit Mattheus 25 die de poort openen naar de hemel, ook voor mensen hier op aarde.”

Jelke de Jong: “We zijn één in ons verlangen: God liefhebben en de naaste als onszelf. Maar verschillend in het handen en voeten geven van dit verlangen. Deze verschillen bewegen zich binnen het spectrum van menselijke verscheidenheid.”