Waterschorpioen: insect van het jaar 2022

In het Nederlandse oppervlaktewater leeft een soort wants met de naam ‘waterschorpioen’. Dit insect lijkt een beetje op een schorpioen, maar is daar niet aan verwant. Dit opmerkelijke dier is verkozen als ‘Insect van het jaar’.

In mijn leven heb ik slechts enkele malen een waterschorpioen gezien. Volgens informatie op internet komen ze algemeen voor in ons land, maar door hun verborgen levenswijze krijg je ze niet gemakkelijk te zien. Ze leven op ondiepe plekken in zoet water. Vaak in oevers tussen rottende bladeren op de bodem. Dankzij hun afgeplatte donkere uiterlijk zijn ze daar goed gecamoufleerd. Waterschorpioenen jagen op kleine diertjes. Die grijpen ze met hun gespecialiseerde voorpoten. Het lange uitsteeksel aan het achterlijf is een adembuis, die ze als een snorkel boven het wateroppervlak uitsteken. Zo kunnen ze roerloos op de bodem blijven liggen en hoeven ze niet naar boven te zwemmen om adem te halen. Ze zijn niet giftig, maar kunnen wel pijnlijk steken met hun scherpe steeksnuit. Die steeksnuit is een gereedschap waar alle wantsen over beschikken.

Dit voorjaar vond Truus van der Hulst een waterschorpioen in de omgeving van Pijnacker. Ze schrijft over haar vondst: ‘’Wandelend in de Groenzoom zag ik iets op de grond liggen. Ik meende dat het een dood insect was en pakte het op met de bedoeling het thuis nader te bekijken. Tot mijn verrassing, maar vooral schrik, bleek het dier nog te leven. Het ietwat griezelige dier bewoog akelig krachtig in mijn hand en dat vond ik niks. Ik deed het over in een lege verpakking van zakdoekjes, maar ook daar wurmde het zich uit. In een grotere plastic zak nam ik het mee naar huis. Daar maakte ik een foto, terwijl het insect er snel vandoor wilde gaan. Mijn zoon, bioloog, gaf een helder antwoord na het zien van mijn foto: het is een waterschorpioen! Vervolgens ben ik naar een slootje in de buurt gelopen om het diertje erin te gooien. Het zwom meteen heel rap weg.”

Truus vroeg zich af hoe de waterschorpioen op het droge terecht was gekomen op een pad. Ze vond het antwoord in de uitgebreide informatie op Wikipedia. Als het ondiepe water waar ze leven opdroogt dan gaan ze wandelend op zoek naar een andere plek. Net als de meeste andere waterinsecten hebben ze vleugels, maar het schijnen geen uitbundige vliegers zijn. Het doorgeven van waterschorpioenen-waarnemingen met foto op waarneming.nl wordt zeer op prijs gesteld, want voor zulke verborgen levende dieren is het moeilijk vast te stellen of ze nog steeds algemeen zijn…

Caroline