Vleugelnoten

Een aantal jaar geleden zag ik langs de singel aan de Belle van Zuijlenlaan in Pijnacker een struikje met merkwaardige bladeren. Het houtige gewas was me nog niet eerder opgevallen en ik vroeg me af waar dit zo plotseling vandaan was gekomen. Zou bomenkenner Jaap Smit er meer vanaf weten?

Jaap had me wel eens verteld dat hij in overleg met de gemeente Pijnacker-Nootdorp zo nu en dan een bijzondere boomsoort aanplant in het openbaar groen. Als ik Jaap vraag naar het struikje aan de Belle van Zuijlenlaan, dan laat hij weten dat hij op die plek een varenbladige vleugelnoot (Pterocarya stenoptera ‘Fern Leaf’) heeft gepoot. Deze zeldzame boomsoort met varenachtige bladeren is ook wel bekend onder de naam Chinese vleugelnoot. De varenbladige vleugelnoot is verwant aan de walnoot en kan uitgroeien tot een hoogte van 15 meter. Destijds sprak ik met Jaap over de Kaukasische vleugelnoten (Pterocarya fraxinifolia) die aan de Jo Bauerlaan groeien. Prachtige majestueuze bomen met brede kronen. Het was me opgevallen dat er onder deze bomen veel jonge boompjes groeien. Jaap vertelde dat onder Kaukasische vleugelnoten vaak veel wortelopslag is. Dat zijn uitlopers die ontspringen aan dicht onder het oppervlak gelegen wortels. Dat is niet altijd wenselijk in de bebouwde kom. De varenbladige vleugelnoot heeft geen wortelopslag, waardoor hij in het beheer gemakkelijk en goedkoper is.

Het is niet altijd duidelijk of jonge boompjes die onder een ouderboom groeien zijn ontstaan uit zaden of vanuit de wortels. Kaukasische vleugelnoten produceren lange hangende aren vol zaden met vleugels, vandaar de naam. De wetenschappelijke naam van vleugelnoten begint met ‘ptero’, zoals bij gevleugelde dinosauriërs: de pterosauriërs. De zaden zitten in een bruin en houtig nootje met drijfvermogen en kunnen door water worden getransporteerd. Het is zeldzaam dat de zaden ontkiemen en tot nieuwe bomen uitgroeien, maar het gebeurt wel eens.

In de afgelopen jaren is de varenbladige vleugelnoot aan de Belle van Zuijlenlaan gegroeid tot een flinke boom met drie dikke hoofdtakken. Vorig jaar december zat de boom nog vol donkergroen blad, terwijl de meeste andere bomen hun bladeren al verloren hadden. Enkele dagen vorst maakte korte metten met het gebladerte en de boom ging kaal de winter in. Afgelopen jaren heeft Jaap keihard gewerkt om een groot assortiment klimaatbestendige stadsbomen aan te planten en te onderhouden op het terrein van de Floriade. Een prestatie van onze dorpsgenoot om trots op te zijn!

Caroline