Hermelijn in wintervacht

Een hermelijn is een marterachtig roofdiertje. In Nederland hebben ze ’s winters vaak een witte vacht, terwijl ze in de zomer een bruine rug hebben en een witte buik. De staartpunt is altijd zwart.

Eind februari fietsten Peter en ik door een uitgestrekt polderlandschap in Drenthe, toen we een wit diertje zagen langs het fietspad. Het bleek een hermelijn te zijn. De watervlugge jager scharrelde in het gras, vermoedelijk op zoek naar muizen. Om de haverklap richtte de hermelijn zich op om de omgeving in zich op te nemen. Het lange slanke lijfje stak dan een aantal seconden boven de grazige vegetatie uit. Daarna hobbelde het dier voort op de korte dikke pootjes. Recht op ons af. Wij wachten doodstil af. De hermelijn naderde ons tot ie nog maar enkele meters bij ons vandaan was. Nadat we werden opgemerkt volgde er een haastige aftocht.

Het viel me op dat de vacht van de hermelijn soms nat was van het bedauwde gras en vies van de aarde, maar even later oogde het dier weer schoon en droog. De vacht is blijkbaar afstotend voor vuil en vocht. De hermelijn zag er zo schattig uit en de manier van voortbewegen was zo koddig, dat je bijna zou vergeten dat het een onverschrokken roofdiertje is. Marterachtigen staan bekend om hun heldhaftigheid. Zonder aarzelen vallen ze prooien aan die groter zijn dan zijzelf. Aan de andere kant is zo’n spierwit beestje in het groene gras ontzettend goed zichtbaar en dus kwetsbaar voor andere roofdieren. In de sneeuw zorgt een witte vacht voor een goede camouflage, maar tegenwoordig is het landschap zelden wit in ons land.

De bijzondere waarneming herinnerde me aan een koningsmantel, gemaakt van rood fluweel en afgezet of gevoerd met bont van witte hermelijnen: al eeuwenlang een kostbaar symbool voor het koningschap. Er gaan tientallen hermelijnen in zo’n mantel. Gelukkig is het aantal koningen en koninginnen beperkt en tegenwoordig gebruikt men kunstbont. De productie van deze mantels zal mijns inziens nooit een serieuze bedreiging zijn geweest voor de hermelijnen. Veranderingen in de leefomgeving zullen de overlevingskansen sterker beïnvloeden.

Omstreeks november krijgen hermelijnen een witte vacht en in de loop van maart worden ze weer bruin. In delen van het verspreidingsgebied waar de winters warmer zijn krijgen ze helemaal geen witte vacht. In Nederland veranderen ze niet allemaal van kleur; elke winter worden er ook bruine dieren waargenomen. Bij de Ackerdijkse plassen filmde Arjan Joon in maart een witte hermelijn, dus ze komen ook voor in de omgeving van Pijnacker.