Column. Lange tenen zijn om op te dansen

Na de slachting op de redactie van het Franse tijdschrift Charlie Hebdo in Parijs staat de persvrijheid niet ter discussie, maar wel op het spel. De onbevangenheid is weg. Redacties zullen zich wel tien keer bedenken voor ze overgaan tot het plaatsen van controversiële satire. Zo krijgen de daders dus hun zin. Daarmee maken ze veel meer cartoonisten en journalisten (mond)dood dan alleen dat kleine groepje idealisten in Parijs.

Hoe ver zal deze olievlek van angst en terreur zich uitbreiden in de wereld van de pers? Het blad zelf had maar een oplage van ongeveer 70.000 exemplaren. Welke invloed hadden zij? De makers namen iedereen op de korrel, niet alleen diegene die met hun geloof als schild zich de grootste misstanden denken te kunnen veroorloven, of het nu Christenen, Joden of Moslims zijn. Maar ook de Franse Bourgeoisie, pompeuze politici, racisten, haters, criminelen, fraudeurs, alles en iedereen. En  wanneer het voorval werd uitvergroot vielen zij massaal van hun zelf gecreëerde voetstuk of liepen zij bij het lekprikken leeg tot er niets anders achterbleef dan een rottende stank van ego, macht en misbruik.

Ik geloof niet dat we nu in oorlog zijn, ik geloof dat mensen heel goed weten welke minderheid het voor de meerderheid verpest. Ik denk dat we nog beter gaan zien dat het met de meesten van ons allemaal wel goed zit, de rotte appels daargelaten. Ook daar ben ik de schrijvers en cartoonisten van Charlie Hebdo dankbaar voor.  

Wie waren die mensen die gisteren laf zijn afgeknald omdat ze het werk uitvoerden waar ze van hielden en daar alles voor lieten? Mensen die niet leefden in angst, maar werkten vanuit het geloof dat wat zij deden, het dansen op de zeer lange tenen van anderen, moest kunnen in een vrije wereld. Ze doken diep in de onderwerpen, altijd doordacht, altijd alle kanten onderzoekend. De hoofdredacteur 'Charb'  heeft waarschijnlijk meer van de Bijbel, Koran en de Tora gelezen dan menig journalist die nu wordt aangehaald als kenner.

Het blad Charlie Hebdo, was een doorstart in 1992 van het, door de Franse regering verboden, tijdschrift Hara-Kiri. Verboden omdat de Franse regering een grap over de vlak daarvoor overleden staatsman Charles de Gaulle niet kon waarderen. Ziet u de satire? Ook de Franse regering paste destijds censuur toe. Het nieuwe blad, werd gemaakt door veelal oude rotten, trok zich er niks van aan en ging verder waar ze gebleven waren.

Het tijdschrift bevatte enkel cartoons en artikelen, geen foto's en geen advertenties. "Om de berichtgeving zo zuiver mogelijk te kunnen houden", zo vonden zij. Terecht, want hoe vaak wordt de inhoud of de zwaarte van de satire niet afgezwakt ten faveure van de zo broodnodige advertentie-inkomsten. De makers van dit tijdschrift wilde op geen enkele wijze aan banden gelegd worden, tot uiteindelijk de Kalasjnikovs hen met geweld het zwijgen oplegden.

En ik zeg niet dat iedereen moet kunnen lachen om de grappen in Charlie Hebdo, want als je anders denkt en het lijdend voorwerp bent van een grap, dan kan dat zeer pijnlijk zijn. Maar hoe vaak maken we zelf ook geen grappen? Over een ander, om de boel te relativeren, of juist aan de kaak te stellen. Kun jij om jezelf lachen, de betrekkelijkheid van het leven inzien en leven zonder angst?

Deze mensen kozen voor deze manier van journalistiek, het werd ze fataal, zo ook de agent die net als zijn moordenaar moslim was. Zijn roep om genade krijg ik nooit meer uit mijn hoofd. Want als we geen genade meer hebben voor andersdenkenden, anderslevenden, voor de nabestaanden van deze mensen die nu verder moeten zonder hun geliefden, waar moet het dan heen in de wereld. Moeten we ons hoofd buigen voor terreur en censuur? Ik vind van niet.

Toch zijn de eerste gevolgen helaas al zichtbaar. Geen enkele krant in Nederland durfde het aan om de spotprents van hun collega's te plaatsen op de voorpagina. Iemand gaat pas echt dood als er niet meer over hem of haar gepraat wordt. Als de spotprents en de artikelen niet meer geplaatst worden is hun leven, hun werk en daarmee hun sterven zinloos geworden. Gelukkig gaan ze door en komt er volgende week gewoon weer een Charlie Hebdo. Want zwijgen, al is het maar een minuut, lost niks op.

Dus pak het penseel, pak de pen en teken en schrijf overal wat je wilt vertellen. Dans als nooit tevoren op de uiterst lange tenen van mensen die allang vergeten zijn hoe het is om te kunnen lachen en te zeggen wat je wilt in totale vrijheid.

Ooit schreef ik zelf politieke stukken, en als ik links in 'the picture' plaatste dan was rechts boos en vice versa. Dat is nu als raadslid nog vaak zo. En geloof me, ooit treft u mij hier aan op deze nieuwspagina waarin ik in een artikel vast stevig aangepakt zal worden. Dat mag, of ik daar keihard om ga lachen, weet ik nog niet, maar ik beloof u, hoe ik ook afgebeeld ga worden in een cartoon, waarschijnlijk lekker mollig, grote neus, grote bek, vuur uit mijn oren en ogen, onderwijl vloekend en stampvoetend. Ik blijf mijn eigen gang gaan en overal mijn grenzen opzoeken. Ik ga ervan uit dat persvrijheid en vrijheid van meningsuiting altijd zullen blijven zegevieren.

Manuela Bijl