Column: Integriteit

Onregelmatig publiceert Zjanette een column op Telstar Online. Zjanette schrijft scherp, maar eerlijk.

In een rapport uit 2010 met de titel “Integriteit van het lokaal bestuur” lees ik:

Integriteit van het openbaar bestuur is cruciaal voor het functioneren van de overheid. De geloofwaardigheid en betrouwbaarheid ervan zijn daarop gestoeld, alsmede het vertrouwen dat de burger in de overheid stelt. Een onkreukbare overheid is daarom niet alleen een essentiële waarde van onze democratische rechtsstaat, maar vertegenwoordigt ook een onmisbaar maatschappelijk belang.

Een waarheid als een koe. En iets om over na te denken nu er een wethouder c.q. senator is opgestapt omdat hij verdacht wordt van corruptie en lekken van vertrouwelijke informatie. Tot op het moment van het tikken van dit stukje bleef de man volhouden: “Ik ben altijd recht door zee.”
En het zou me niet verbazen als hij dat oprecht meent en zijn daden helemaal niet als fout ziet. Het zijn sterke schouders die de weelde van het zakendoen met grote jongens en meisjes kunnen dragen.
Het langzaam maar zeker verschuiven van integriteit naar corruptie is een langzaam proces. Althans, bij velen is het een langzaam proces. Je hebt natuurlijk ook mensen die met twee grote stappen van de ene kant naar de andere lopen.

Maar goed, laten we even uitgaan van het feit dat het een langzaam proces is.
Het begint met het gevoel dat het toch wel fijn is om belangrijk te zijn. En vooral om belangrijk gevonden te worden. Dat je belangrijk gevonden wordt komt tot uitdrukking in het krijgen van aandacht. Die aandacht kan vele vormen aannemen.
Klein kadootje in de vorm van een relatiegeschenk. Of een dineetje. Liefst met nog meer belangrijke jongens en meisjes. Een dagje uit. Een paar dagen uit. Enfin, u begrijpt wat er volgt. Langzaam maar zeker kunnen de grenzen van geven en aannemen verschuiven.

Het gevoel dat er vandaag of morgen iemand op de schouders tikt en een tegenprestatie vraagt wordt weggewuifd. Welnee! Dit hoort er nu eenmaal bij. Dat doen grote zakenjongens en meisjes. Dat is allemaal heel gewoon.
Als je dat niet begrijpt dan heb je eenvoudigweg geen verstand van hoe zoiets nu eenmaal gaat in deze wereld.

In Griekenland is het heel normaal om een behoorlijk bedrag aan contant geld mee te nemen als je naar de dokter gaat. Het kan je plek op de wachtlijst behoorlijk bekorten.
Wij vinden dat corrupt. Zij vinden dat gewoon.
In Afrika is het ondenkbaar dat je normaal zaken kunt doen zonder de weg van corruptie te bewandelen. Hebben we het al over Aziatische landen gehad? Of Zuid-Amerikaanse?
De halve wereld hangt van corruptie aan elkaar.
En het is natuurlijk onzin om te denken dat dat bij ons niet voor zal komen. Wellicht niet in die mate maar het komt wel voor.

Blijkbaar vervagen ook op het gebied van integriteit onze normen en waarden. Of gaan we juist strenger om met wat wel en wat niet kan? Is het zo dat we ergens wel aanvoelen dat we die kant nu juist niet opmoeten? En waarom zijn er dan mensen die het allemaal zo erg niet vinden en van mening zijn dat zij best weten tot hoever ze kunnen gaan terwijl dat eigenlijk niet zo is?
Inmiddels gaan er stemmen op die graag zouden zien dat BING, een expertisecentrum op het gebied van integriteit, onze gemeenten eens gaat onderzoeken want de laatste tijd komt er meer boven water wat niet door de beugel kan.

Een integere organisatie met medewerkers die integriteit hoog in het vaandel hebben is een voorwaarde voor het verkrijgen van vertrouwen van burgers.
Op het moment dat burgers het vermoeden hebben dat er dingen gebeuren die niet helemaal zuiver zijn mag een overheid ook niet meer verwachten dat die burgers nog vertrouwen hebben in bestuurders.
Kritische vragen dienen serieus beantwoord te worden en niet afgedaan met een “maak je niet zo druk om niks” reactie.

Het is namelijk vrijwel altijd zo dat de kosten van relatiegeschenken, op wat voor manier dan ook, via welke weg dan ook, gedragen worden door de burger. Want iemand moet de rekening betalen. Ergens moet het geld vandaan komen.
Alleen al daarom is het een serieuze zaak die onze voortdurende aandacht verdient.

Zjanette