Tien jaar oeverzwaluwen in Rietlanden

Pijnacker - In de wijk Rietlanden bevindt zich een kunstmatige oeverzwaluwwand. Afgelopen zomer broedden er voor het tiende jaar op rij oeverzwaluwen in de wand.

Op de eerste dag van december voerden vrijwilligers van Natuur- en Milieubescherming Pijnacker onderhoudswerkzaamheden uit aan de kunstmatige oeverzwaluwwand in Rietlanden. Onder natuurlijke omstandigheden broeden oeverzwaluwen in diepe tunnels, die ze uitgraven in steile zanderige oevers. Door gebrek aan geschikte broedlocaties vestigen deze vogels zich vaak in zanddepots van bouwterreinen. Dat gebeurde ook tijdens de werkzaamheden in Pijnacker Zuid en de gemeente heeft toen besloten een kunstmatige oeverzwaluwwand aan te leggen in de wijk Rietlanden.

Als je de wijk via de hoofdweg binnenkomt ligt het kunstwerk recht voor je. De oeverzwaluwwand bestaat uit circa 20 rechtopstaande betonplaten met 9 ronde gaten per plaat. De achterkant is aangevuld met zand en sluit aan op het dijklichaam van de N470. De voorkant kijkt uit over een waterpartij. In het broedseizoen van 2009 was de wand klaar. De oeverzwaluwen namen hem meteen in gebruik met maar liefst 111 broedparen. Eerlijk gezegd had ik helemaal niet verwacht dat oeverzwaluwen zo dicht bij de bebouwing zouden gaan broeden, maar gelukkig had ik dat verkeerd ingeschat! De constructie is goed aangelegd en het is bovendien gunstig dat de Groenzoom vlakbij ligt. Daar kunnen de vrolijk kwetterende zwaluwen op vliegende insecten jagen.

Inmiddels is de kunstmatige oeverzwaluwwand in Rietlanden alweer tien jaar achter elkaar bewoond geweest. Het aantal broedparen verschilt per jaar: tussen 37 en 111 bezette nestholtes, met een gemiddelde van 85 per jaar. Deze fluctuaties kunnen veroorzaakt worden door de beschikbaarheid van alternatieve broedlocaties in de omgeving of door het voedselaanbod tijdens het broedseizoen. Ook de omstandigheden in de Sahel zijn van belang, want daar overwinteren onze oeverzwaluwen. Droogte in de Sahel kan fataal zijn.

Oeverzwaluwen die komend jaar terugkeren in Rietlanden zullen een keurig onderhouden wand aantreffen. Tijdens de onderhoudswerkzaamheden worden de tunnels die de vogels hebben uitgegraven weer opgevuld met zand, want oeverzwaluwen graven graag verse tunnels. Ze houden van nieuwbouw. In 2014 hebben we een keer uitgeprobeerd of het opvullen echt noodzakelijk is. Dat jaar vulden we de nestholtes in twee betonplaten niet, maar alle andere betonplaten wel. We zagen toen dat er ruim driemaal zoveel zwaluwen broedden in de opgevulde platen (76% van de gaten bezet) dan in de niet-opgevulde platen (22% van de gaten bezet). Een goede reden om door te gaan met de jaarlijkse onderhoudsbeurt!

Caroline