2,5 miljoen euro weggemoffeld om lagere grondprijs te rechtvaardigen

De grondwaarde van de locatie Mercato in Nootdorp was oorspronkelijk 4,5 miljoen euro, maar uiteindelijk heeft ontwikkelaar ABB er maar 2,0 miljoen voor betaald. De gemeente heeft pas na de deal een second opinion laten uitvoeren door het Haags Ontwikkelingsbedrijf. Daarbij is toegestuurd naar een waarde van 2,0 miljoen euro. Dat werd nog eens duidelijk vorige week tijdens een vergadering van de gemeenteraad over het zogenoemde grondrapport.

Het verschil van 2,5 miljoen euro zou te maken hebben met de 72 huurappartementen die Vestia zou bouwen, maar Vestia heeft gewoon de normale prijs betaald voor de grond, namelijk 2,3 miljoen euro, ofwel 30.000 euro per woning.

Het verschil van 2,5 miljoen euro tussen waarde en verkoopprijs is ten goede gekomen aan ABB, dat volgens de klokkenluider van de gemeente in totaal bijna zeven miljoen euro zou hebben verdiend op de Mercatogrond. Het Vestiadeel bracht al meer op dan de totaalprijs en na de verkoop van het Vestiadeel heeft ABB grond verkocht voor 76 koopappartementen en commerciele ruimten op de begane grond. 

Het College van B&W hield vorige week niettemin vol dat Mercato 'destijds een goede deal is geweest'. De lagere grondprijs zou het gevolg zijn van de afspraak dat ABB ook een parkeergarage zou bouwen en het plein bij Mercato zou realiseren. Bovendien was Mercato een lastige locatie omdat er een tramlus omheen liep. Je kunt ook zeggen: het is een goede locatie omdat de tram voor de deur stopt.

Een interessante vraag die niet gesteld is tijdens de beeldvormende vergadering over het onderzoeksrapport naar grondprijzen is: hoe zit het dan met de exploitatie van de parkeergarage? Feit is namelijk dat ABB later van de gemeente toestemming kreeg om de parkeerplaatsen in de parkeergarage per stuk te verkopen.

Mercato is de locatie die een ambtenaar van de gemeente opviel toen hij na realisering van het project voor zijn werk de WOZ-prijzen ging berekenen. Dat was het begin van een grootscheeps onderzoek dat hij uitvoerde naar dertien grote bouwlocaties. Zijn conclusie was dat de gemeente structureel dertig procent te weinig rekent voor bouwgrond voor grote woninglocaties en dat de gemeente zich daarmee voor tientallen miljoenen euro's te kort heeft gedaan de laatste tien jaar.

In maart 2015 overhandigde de ambtenaar zeven A-viertjes met de belangrijkste cijfers. Toen hij na bijna twee jaar tot de conclusie kwam dat er met zijn bevindingen weinig of niets was gedaan, is hij naar de Telstar gestapt en leidde een publicatie op 21 juni over deze materie tot een extra raadsvergadering en een extern onderzoek, in opdracht van college en gemeenteraad.

Onlangs verscheen het rapport. De hoofdconclusie was dat de gemeente niet structureel te weinig rekent voor bouwgrond maar dat twee van de tien onderzochte locaties niet marktconform zijn en een ook onrechtmatig. Dat laatste is met Mercato het geval: de gemeente had daar niet zomaar met ABB in zee mogen gaan, maar met meerdere partijen in concurrentie de grond moeten verkopen. Verder had de gemeente een externe taxatie moet laten verrichten naar de grondwaarde. De second opnion achteraf zien de onderzoekers als doelredeneren en mosterd na de maaltijd. In het onderzoeksrapport staat dat de gemeente nooit een externe taxatie laat doen. Een van de aanbevelingen is dat dit altijd moet gebeuren.

"Bij miljoenenkwesties als deze is een objectieve externe taxatie altijd de moeite waard", aldus de onderzoekers. Wethouder Bob van der Deijl zegde vorige week nog niet toe, dat het college deze aanbeveling overneemt. Hij somde een aantal maatregelen op die al genomen zijn om de grondzaken grondiger ter hand te nemen, maar of het college de aanbeveling overneemt zal moeten blijken uit een totaalplan van aanpak waarmee het college voor 1 maart naar de raad toe komt.

Over de tweede niet marktconforme locatie in Delfgauw zei Van der Deijl dat het onderhandelingsresultaat daar te mager is geweest. De ontwikkelaar kreeg de grond daar voor een sociale prijs maar had het recht om al na vijf jaar de woningen te verkopen op de vrije markt. Opvallend overigens dat het college in de officiële reactie op het rapport deze locatie helemaal niet noemde. Twee dagen na de vergadering van dinsdag 21 november maakte het college bekend dat de locatie Mercato en Vrijenban niet langer vertrouwelijk zijn. De stukken waren gisteren nog niet beschikbaar.

Verder werd uitgebreid gesproken over de behandeling van de klokkenluider. Diverse partijen in de raad vinden dat het college excuses moet maken aan deze man die intussen niet meer in dienst is bij de gemeente. Het onderzoeksrapport zegt dat het college helemaal niet het recht had om de man niet als klokkenluider aan te merken.

Tot verbazing van de raad zei wethouder Piet Melzer dat het een Wet van Murphygeval was geweest: omdat de regeling vereist dat het college onverwijld actie onderneemt, was niet de officiële procedure gevolgd en waren dingen niet op schrift gesteld.

Raad en college gingen daarbij niet op de bevinding van de onderzoekers dat twee wethouders en een locoburgemeester in een voorbespreking met de gemeentesecretaris er op hadden aangestuurd om de ambtenaar en zijn cijfers niet volgens de klokkenluidersregeling te behandelen. Met andere woorden: je wilt de man niet als klokkenluider aanmerken maar omdat de regeling spoedeisend is, gaat er vervolgens toch van alles mis…

Het grondrapport is nu alleen beeldvormend besproken. Er mochten alleen vragen worden gesteld. Op woensdag 6 december is een oordeels- en besluitvormende vergadering.