Tweehonderd soorten groen

Dit voorjaar keek ik naar de planten in onze achtertuin en verheugde me over de ontelbare tinten groen die ik zag.

Het is niet toevallig dat planten groen zijn. Hun bladeren en stengels zitten vol bladgroenkorrels. Daarin wordt water en kooldioxide omgezet in glucose (druivensuiker). Voor dit proces, fotosynthese genaamd, is licht nodig en er komt zuurstof bij vrij. Het is van vitaal belang voor vrijwel al het leven op aarde. Planten gebruiken glucose als brandstof en tevens als bouwstof voor hun weefsels. Dieren hebben geen fotosynthese, maar bouwstof en brandstof hebben ze wel nodig. Daarom moeten ze planten eten en/of andere dieren.

Planten beïnvloeden het klimaat. Ze verdampen water en dat geeft verkoeling. Als ik behoefte heb aan ontspanning omgeef ik mij graag met weelderige plantengroei. Onze tuin huisvest veel soorten vaste planten en struiken, opdat er zo lang mogelijk, zoveel mogelijk bloemen zijn. Onlangs telde ik in onze tuin dertig soorten houtige gewassen en vijftig soorten kruiden op een oppervlak van circa dertig vierkante meter. Zelden koop ik nieuwe planten. Ik krijg of adopteer ze. Soms worden ze via zaden aangevoerd door vogels. De beheerder van een heemtuin vertelde mij eens dat het onderhouden van een tuin vergelijkbaar is met het dirigeren van een orkest. Het is maatwerk. In samenwerking met de planten zoeken naar een harmonieus geheel. De omstandigheden veranderen voortdurend en daardoor is ook de compositie doorlopend aan verandering onderhevig. Dat levert allerlei interessante verrassingen op. Een tuin met planten heb je nooit helemaal onder controle.

In het Teylers museum zag ik in 2019 de expositie ‘Tweehonderd soorten groen’, met werk van twee botanisch kunstenaars: Franz en Ferdinand Bauer. Deze van oorsprong Oostenrijkse broers schilderden rond 1800 vele aquarellen van exotische en Europese planten. Hun werk was zowel wetenschappelijk correct als kunstzinnig. Ze maakten eerst schetsen van een plant met aantekeningen erbij welke kleuren ze later moesten gebruiken bij de uitwerking. Hiervoor ontwikkelden ze een systeem dat een beetje lijkt op schilderen op nummer. Ze legden duizend kleuren vast, waaronder tweehonderd soorten groen. Die heb je ook wel nodig als je een grote diversiteit aan planten wilt schilderen. Het drukwerk in kranten kent heel wat minder tinten groen dan de gebroeders Bauer gebruikten in hun kunstwerken. Op de bijgaande foto zullen daardoor waarschijnlijk niet de ontelbare tinten groen zichtbaar zijn die ik in onze tuin heb waargenomen…