Bavianenkonten

Een aantal jaar geleden zag ik in de nazomer een onregelmatig gevormde roze droedel in een boom. Ondanks de hardroze kleur viel het merkwaardige groeisel nauwelijks op tussen de bladeren.

Destijds stuurde ik een foto van de roze droedel naar bomenkenner Jaap Smit, met daarbij de vraag: “Wat is dit?” Jaap antwoordde: “Dit is een magnoliavrucht. Deze vruchten worden ook wel bavianenkonten genoemd.” Die bijnaam snap ik wel, want de vrucht doet denken aan het rozerode opgezwollen achterwerk van een vrouwelijke mantelbaviaan in haar vruchtbare periode. Nooit gedacht dat er zulke zonderlinge vruchten zouden ontstaan uit de grote witte of roze bloemen, die magnolia’s in het vroege voorjaar zo overdadig aan hun kale takken toveren. Onlangs zag ik weer een magnoliavrucht. Terwijl ik de rare droedel sta te fotograferen komt de nieuwsgierige eigenaar van de boom naar me toe om te vragen wat er te zien valt. We maken een praatje op veilige afstand. Ondertussen vraag ik me af waarom je maar zo weinig magnoliavruchten ziet. Er groeien immers aardig wat magnolia’s in Pijnacker en die bloeien ieder jaar uitbundig. Toch zie ik maar zelden vruchten. Zou dat komen omdat ze niet opvallen of omdat ze niet veel voorkomen?

De vruchten zijn aanvankelijk groen en verschijnen op een moment dat er nog veel bladeren aan de magnolia’s zitten. Hierdoor zie je ze gemakkelijk over het hoofd. Ze zijn slechts korte tijd roze. Als ik enkele weken later bij de vrucht ga kijken is hij donkerbruin en opengebarsten. Er puilen een stuk of tien helderoranje zaden uit, ongeveer zo groot als amandelen. Als ik vervolgens het hele struikje inspecteer zie ik geen andere vruchten. Aan vijf andere magnolia’s in de wijk kan ik helemaal geen vruchten vinden. De vruchtzetting lijkt dus niet zo geweldig.

Magnolia’s komen van nature niet voor in ons land. Er zijn meerdere soorten in de magnoliafamilie, waaronder enkele hybriden. Een hybride is een kruising tussen verschillende soorten en dat kan leiden tot verminderde vruchtbaarheid. Of dit bij de magnolia’s in Pijnacker een rol zou kunnen spelen heb ik niet onderzocht. Jaap heeft het vermoeden dat de vrucht op bijgaande foto van de ‘Noordelijke Japanse magnolia’ (Magnolia kobus) is: een natuurlijke soort die door zaaien wordt vermeerderd. De slechte vruchtzetting zou volgens hem kunnen komen door late nachtvorst. Op internet lees ik dat kevers de bloemen bestuiven. Wellicht komen in Nederland niet de juiste keversoorten voor, of zijn ze onvoldoende actief in de periode dat de magnolia’s bloeien.

Caroline