Bijtjes met slobkousen

Begin augustus, tijdens een excursie van de Natuur- en Milieubescherming Pijnacker, vertelt Marco Tanis met enthousiasme over de insecten in de Idylle bij Pijnacker Zuid. Na afloop gaat hij met belangstellenden naar Rietlanden om slobkousbijen te zoeken.

Graag zou ik slobkousbijen zien, maar ik heb geen tijd om mee te gaan met de toegift. Naderhand vraag ik Marco waar deze bijen te vinden zijn. Hij antwoordt: “De slobkousbij kan je het beste zoeken bij bloeiende grote wederik. De slobkousbij is wel over een week uitgevlogen, dus je moet even tempo maken… De wijk Rietlanden staat vol met grote wederik. Puntwederik wordt soms ook wel eens gebruikt. Mannetjes en vrouwtjes drinken regelmatig nectar op allerlei planten. Stuifmeel wordt alleen bij grote wederik verzameld.”

Blijkbaar moet ik me haasten om slobkousbijen te zien! Insecten vliegen vaak een beperkte tijd van het jaar, soms maar enkele weken. Als de vliegtijd voorbij is moet je wachten tot volgend jaar. Slobkousbijen zijn alleen actief als de grote wederik bloeit. Deze planten groeien op vochtige plekken. In Rietlanden zijn ze waarschijnlijk ingezaaid. Ze zijn tegenwoordig zeldzaam in de omgeving van Pijnacker-Nootdorp. Afgelopen jaren heb ik vaker moeraswederik gevonden. Puntwederik is een tuinplant, die ook wel eens in oevervegetaties groeit. Bij de eerste de beste gelegenheid ga ik naar Rietlanden om bloeiende grote wederik te observeren. Na enkele minuten zie ik een middelgroot zwart insect langs de gele bloemen vliegen zonder te landen. Het is een mannetje dat langs de bloemen patrouilleert. Hij is op zoek naar vrouwtjes die stuifmeel verzamelen. Even later landt er een vrouwelijk bijtje op een bloem. Aan de schenen van haar achterpoten heeft ze toefjes lange grijze haren, die aan slobkousen doen denken.

Een slobkous is een kledingstuk, dat over de instap van laars of schoen wordt gedragen. Oorspronkelijk bedoeld ter bescherming van kleding en schoeisel. Later werden slobkousen vooral gedragen door welgestelde heren met lakschoenen. Bij slobkousbijen beschikken alleen de dames over deze accessoire. Ze stoppen hun slobkousen vol stuifmeel en olie, die ze uit de wederikbloemen halen. Tijdens het bloembezoek steken ze hun volgeladen achterpootjes omhoog om verlies van het verzamelde te voorkomen. Ze verzamelen dit voedsel in ondergrondse holletjes voor hun larven. Als ik mijn waarnemingen naar Marco stuur is zijn reactie: “Het zijn erg leuke bijtjes. Ik wil meer aandacht voor deze soort in verband met hun kwetsbaarheid voor verkeerd maaibeheer.”

Caroline