Reuzekikkervissen!

Kikkervisjes verwacht je in het voorjaar, maar er zijn ook kikkervissen die overwinteren en dan kunnen ze verrassend groot worden.

Een aantal jaren geleden werd ik in de zomer gebeld door een kennis uit Koningshof. Hij had in zijn tuinvijver amfibieënlarven aangetroffen die hij niet herkende. Of ik langs kon komen om zijn bijzondere vondst te bekijken. Meteen ging ik op weg, gewapend met de Moussault gids uit 1973 'Reptielen en Amfibieën in West-Europa'. Onderweg dacht ik aan de vier soorten amfibieën die in de omgeving van Pijnacker voorkomen: bruine kikker, groene kikker, gewone pad en kleine watersalamander. Met zo weinig soorten leek het mij niet moeilijk om de larven te determineren. Larven van groene kikkers of salamanders had ik nooit gezien, dus was ik reuze benieuwd wat mij te wachten stond.

Op de plek van bestemming gingen we naar de achtertuin, die aan een sloot bleek te grenzen. De grote tuinvijver zat vol planten en groene kikkers. Mijn kennis haalde een klein emmertje tevoorschijn met enkele amfibieënlarven, die hij had aangetroffen tijdens werkzaamheden aan zijn vijver. Ik keek in de emmer en zag tot mijn stomme verbazing enorme kikkervissen. De lichaamsbouw zag er vertrouwd uit: een mollig lijf en een lange staart. Maar ze waren van kop tot staartpunt maar liefst twaalf centimeter lang! Bij lange na niet zo schattig als de kleine kikkervisjes van de bruine kikker, die ik wel eens in huis heb gehad om de kinderen te laten zien hoe kikkerdril zich ontwikkelt tot kleine kikkertjes. Een bolvormig beest dat driemaal zo lang is, ziet er negenmaal zo groot uit: vergelijk een blauwe bes met een pruim.

Met zoveel groene kikkers in de vijver ligt het voor de hand dat de larven ook tot deze soort behoren. In de Moussault gids las ik dat groene kikkervissen meestal een lengte van acht tot negen centimeter bereiken. Er stond ook beschreven dat ze nog langer kunnen worden. Als ik Jelger Herder, onderzoeker bij RAVON, vraag naar zijn ervaringen met reuzekikkervissen krijg ik de volgende reactie: "Voor zover mij bekend is de grootste kikkervis uit Nederland veertien centimeter lang. Deze kikkervis, van de groene kikker, is in juli 2016 door mijn collega Jöran Janse gevangen in een amfibieënfuik, tijdens onderzoek naar de knoflookpad in Noord-Brabant. In het buitenland zijn er records van wel achttien centimeter. Dergelijke reuzekikkervissen ontstaan, wanneer de larven overwinteren. Ze blijven dan doorgroeien en veranderen pas in het volgende jaar in een kikker."

Caroline