Wijkverpleging zorgt voor wereld van verschil

Nootdorp - Een wijkverpleegkundige helpt met douchen en steunkousen aantrekken, dat is de gedachte van velen. Maar het werk omvat zoveel meer. "Het is juist heel afwisselend, je kijkt naar het algehele welzijn van de cliënt en werkt veel samen met huisartsen en instanties," vertelt Lies Rutten, wijkverpleegkundige bij een van de drie Buurtzorgteams in Nootdorp. Jenny Cornelisse is wijkziekenverzorgende in hetzelfde team: "Naast verpleegkundige handelingen kijk je naar de kwaliteit van leven en let je op veranderingen, zowel lichamelijk als in het gedrag."

Elke ochtend, middag en avond staat iemand van Buurtzorg klaar om mensen in het dorp te helpen. De teams van maximaal twaalf man werken zelfstandig en plannen alles. "Mensen vinden het prettig om niet steeds nieuwe mensen over de vloer te hebben," vertelt Lies. "Je komt bij iemand thuis, bent daar te gast en daarvoor moet je respect tonen. Ons motto is dan ook: eerst buurten, dan zorgen." De meeste mensen die zorg krijgen zijn over de 80 jaar. Maar ook 40- of 50-jarigen, bijvoorbeeld met MS of ALS, na een operatie of bij terminale zorg. Elk teamlid heeft een eigen specialiteit, voor Lies is dat dementie. Jenny: "Een specialiteit wil ik het niet noemen, maar ik vind het mooi om terminale zorg te verlenen, iemand te begeleiden tot het overlijden. Naast wijkziekenverzorger draai ik ook nachtdiensten in een hospice."

's Ochtends vroeg tot 's avonds laat
Jenny staat drie ochtenden per week om 8 uur op de stoep bij haar eerste cliënt. 's Middags is ze vrij en haar avonddienst is van 18.30 tot ongeveer 22.45 uur. "Dan geef ik medicijnen, controleer ik een katheter in en natuurlijk gaan de steunkousen weer uit. Sommige patiënten brengen we naar bed, doen alle lichten uit en trekken de voordeur achter ons dicht." Lies draait nu drie ochtend- en middagdiensten. "De ene ochtend heb je vijf cliënten, de andere acht. 's Middags plannen we langere bezoeken, bijvoorbeeld om te praten met familie en mantelzorgers." Veel cliënten zijn als een open boek, merkt Jenny op. "Het is bijzonder wat voor verhalen je hoort, vaak vertellen wat ze allemaal hebben meegemaakt. De mooie dingen maar ook moeilijke periodes in hun leven."

Als eerste signaleren
Als wijkverpleging ken je de sociale kaart, stellen beide dames. Lies: "Wij weten bij welke instanties je kan aankloppen en wat je moet invullen bij Wmo-aanvragen." Jenny vult haar aan: "Je werkt heel veel samen. Er zijn korte lijntje met huisartsen, fysio- en ergotherapeuten. En dat is gelijkwaardig, wij zien de cliënt het meest en kunnen daarom goed advies geven." "Sommige mensen willen geen last zijn en mijden zorg, terwijl ze dat zo goed kunnen gebruiken," vertelt Lies. Als voorbeeld noemt ze een man waarbij ze in eerste instantie alleen zou helpen met douchen. "Ik zag dat hij helemaal krom liep van de pijn en op tafel stonden dozen vol medicijnen. Hij moest ook insuline spuiten maar deed dat verkeerd. Als wijkverpleegkundige signaleer je als eerste dit soort dingen. Ik heb overlegd met de huisarts en nu heeft hij de medicijnen in een baxterrol en voelt hij zich zichtbaar beter. Je kan echt een wereld van verschil maken."

Bekend in het dorp
Lies en Jenny werken in hetzelfde dorp als waarin ze wonen en komen weleens cliënten op straat tegen. "Maar dat is helemaal niet erg hoor, dan groeten we even." En wat als iemand de cliënt kent? "Dat gaat in overleg, sommigen vinden het fijn als de buurvrouw helpt, voor anderen is het te dichtbij. Het is erg intiem wat je doet, een onbekende is soms fijner." "Het is zo'n leuk vak!", stellen beide dames. "Ontzettend jammer dat er zo'n groot tekort is aan opgeleide mensen, stagiaires leiden we graag op." Sinds kort loopt Eva stage in hun team. "Hiervoor werkte ik als verpleegkundige in een ziekenhuis, maar dat was helemaal niks voor mij. Als wijkverpleegkundige heb je meer tijd en contact met de mensen die je verzorgt. En je hebt meer zelfstandigheid om dingen te beslissen en te doen, dat maakt het erg leuk."