Tentoonstelling over achthonderd jaar Dorpskerk Pijnacker

Pijnacker - Burgemeester Björn Lugthart en cultuurwethouder Hanneke van de Gevel hebben op Monumentendag de tentoonstelling ‘800 jaar Dorpskerk’ geopend. De tentoonstelling bestaat uit vijftien panelen met tekst en beeld over verschillende stadia van de geschiedenis van de kerk die op het oudste en hoogste ‘stukje Pijnacker’ staat, het Koningshof. Op deze hoogste plek – boven NAP – is Pijnacker nog voor het jaar duizend ontstaan.

Deze plek bleef ook droog toen ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog de hele regio onder water werd gezet wat tot jarenlange overlast leidde. In 1222 werd de kerk van Pijnacker onomstotelijk voor het eerst werd genoemd in een document: de Graaf van Holland schonk 100 gulden aan de kerk vanuit opbrengsten van rente vanuit bezittingen. Daarom wordt 1222 als startjaar aangehouden, terwijl de kans heel groot is dat Pijnacker en ‘het kerkje daar’ toen al een paar eeuwen bestonden. De burgemeester ging tijdens een korte toespraak in op enkele andere aspecten van de geschiedenis van de kerk. 

Ten eerste benoemde hij het omvallen van de Scheve Toren naast de kerk en de herbouw daarvan een halve eeuw later. Dat dit project vanuit de samenleving tot stand kwam, waarbij de financiële middelen met vereende krachten bij elkaar werden gebracht, noemde de burgemeester tekenend voor de mentaliteit in Pijnacker-Nootdorp: samen iets voor elkaar zien te krijgen. Hij wees ook op de belangrijke positie van de Dorpskerk in de plaatselijke samenleving. De kerk is niet alleen van belang voor religieuze doeleinden maar wordt ook veel gebruikt voor concerten en bijeenkomsten. Er zijn ook regelmatig orgelconcerten op het prachtige Knipscheerorgel.

Luidklokken
Een ander aspect van de geschiedenis dat de burgemeester aanroerde, betreft de eeuwenoude luidklokken van de kerk die gedurende Tweede Wereldoorlog ‘uitgeluid’ raakten om de Bezetter het materiaal nodig had voor de eigen oorlogsindustrie. Het was dankzij een slecht schip of een verzetsdaad dat ‘de gestolen Barbaraklokken’ niet naar Duitsland gingen maar op de bodem van het IJsselmeer, waar ze pas na de oorlog weer werden opgevist en teruggebracht naar Pijnacker. Omdat de toren in 1940 gevallen was, vonden de klokken heel lang een plekje in een klokkentoren en sinds het gereed komen van de nieuwe rechte scheve toren in 2001 is het sonore geluid van de klokken weer vanuit de toren te horen. Zo omvat de historie van de Dorpskerk heel veel verschillende verhalen, ook vanuit de tijd van de Reformatie rond 1560, toen de naar het nieuwe geloof overgestapte voorganger moest vluchten, met medeneming van het volledige archief van de kerk. Tot die tijd was de kerk katholiek.

Toen alle stormen waren geluwd, werd er een financiële oplossing gevonden en kregen de katholieken bij de Oostlaan een eigen kerk. Dat was niet de huidige kerk: die stamt uit 1892. Totdat die kerk werd gebouwd stond er een paar eeuwen lang een kerkje daar waar nu Grand Café De Drie Heeren is, aan de Oostlaan. De expositie ‘800 jaar Dorpskerk’ kan iedereen rustig bekijken zodra de kerk open is. Dat is op een aantal dagen ook overdag. De kerk is in haar huidige gedaante eind negentiende eeuw gebouwd en in 1932 van zijvleugels voorzien, omdat het middenschip te klein was om alle kerkgangers te ‘bevatten’. Dat zei Gerrie Hobbelman die samen met onder meer Annette Theeuwsen-Kardol de expositie heeft samengesteld. Daarbij hebben ze onder meer gebruik gemaakt van twee boeken, ‘Schetsen van Pijnacker’ en het boek ‘Een kei van een kerk’ dat uit 2017 stamt.

De openingsbijeenkomst van de expositie werd geopend door oud-burgemeester John de Prieëlle van Pijnacker. Hij is voorzitter van de Algemene Kerkenraad van de PKN-kerk Pijnacker/Delfgauw waar de Dorpskerk onder valt. Na het officiële deel overhandigde de burgemeester een mooi boek aan de burgemeester en de wethouder over de eerste tien vrouwelijke burgemeesters in Nederland en over de strijd die gevoerd moest worden, voordat ook vrouwen burgemeester konden worden. Ook ontving burgemeester Björn Lugthart de officiële burgemeestersstropdas vanuit het archief van zijn voormalige collega! Al met al een mooie opening van een mooie expositie die de moeite van het bezoeken zeker waard is.