Bestuurlijke les uit coronacrisis: "betere ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald"

Er is een wereld van vóór en na de coronacrisis. We kunnen dus niet zonder meer op de oude voet verdergaan de toekomst in. Aanpassing is het devies. Lessen leren en weloverwogen toepassen. Dat geldt voor ons individueel, maar ook voor onze gemeente. Daarom roepen wij op deze plaats de gemeente op om hun (voorgenomen) beleid te herijken en niet vast te blijven zitten in bureaucratische procedures en tijdschema’s vooral die betrekking hebben op de ruimtelijke ordening (Omgevingsvisie) en energietransitie (Regionale Energie Strategie, RES).

Ineens bleek het coronavirus ook alom bij ons te zijn. Onze premier vertelt over ‘groepsimmuniteit’ en ‘intelligente lockdown’ om het tij te keren. We gaan op zoek naar het ‘nieuwe normaal’ en de wijze waarop we 1,5 meter afstand tot elkaar moeten inpassen in ons dagelijks gedrag. Zoveel mogelijk thuiswerken en thuisblijven, ouderen niet bezoeken, ziekenhuizen allen nog gericht op coronapatiënten, reguliere zorg wordt uitgesteld, vele honderden sterfgevallen extra, scholen gesloten en nog meer. Dramatische toestanden in de zorgverlening. Immers de grenzen gaan dicht bij vrijwel alle landen in de EU en ook daarbuiten. Als het erop aan komt reageren landen weer volgens aloude principes: eigen volk eerst.

Begrotingstekorten lopen als een razende op. Het (overheids)geld kan tenslotte maar één keer worden uitgegeven.

De energieconsumptie neemt als positief effect dramatisch af evenals de mobiliteit. De CO2- en stikstofuitstoot komt weer binnen grenzen waarbij een evenwicht met de omgeving mogelijk is. We zijn weer strikt gebonden aan onze lokale omgeving en gaan de kwaliteiten ervan opnieuw waarderen en benutten. We horen de vogels weer zingen omdat er meer stilte is. De lucht is zuiverder en ‘s nachts zijn er meer sterren te zien door minder lichtvervuiling.

Wat in deze crisis ook naar voren komt is het belang van een groene leefomgeving. De kwaliteit van onze omgeving is ten minste gebaat bij meer respect en bruikbare leefruimte voor de natuur en dat was intrinsiek al hard nodig. Dat geldt in synergie daarmee ook voor het actuele beleven ervan en het biedt blijvend een meerwaarde voor ons allen.

De concept-omgevingsvisie van Pijnacker-Nootdorp is geschreven vóór deze coronatijd. We leunen daarin nog op volop export en alles is technologisch maakbaar. Dat doen we dan ook in combinatie met een structureel hoog energieverbruik voor te exporteren luxe producten en de import van arbeidscapaciteit. Het hoogwaardige gasnet gaan we verplicht inruilen voor een heet-watertransportnet (met 30% verlies onderweg) vanuit de havens.

Experts zetten daar grote vraagtekens bij qua haalbaarheid, betaalbaarheid en betrouwbaarheid. Nu al zijn er diverse problemen gebleken in praktijksituaties elders in Nederland. Deze energietransitie (vooralsnog zonder een gedegen onderbouwd prijskaartje) leunt hevig op de energiesubsidies: de burger betaalt en de overheid speelt naar haar inzichten Sinterklaas met hun geld. Ook richting bedrijven die veel energie zullen blijven gebruiken om (luxe) producten te exporteren. 

Vooralsnog lukt het niet of wordt misschien wel angstvallig vermeden om te kwantificeren wat dat voor gevolgen heeft. 

We willen 50 ha zonnepanelen mogelijk maken in onze gemeente en ook de aardwarmte mogelijkheden verder benutten. Er is ook een suggestie om hier lokaal windmolens te plaatsen. Dit ondanks de eenduidig bewezen afwijzing, de nadelige effecten op het leefklimaat, de omgevingskwaliteit, de gezondheid en de woningwaardedaling. Nergens bedenken we verder dat het lokale arbeidsaanbod reeds nu en zeker in de toekomst vooral hoogwaardig is en derhalve een toenemend accent vereist op bedrijvigheid die daarbij past. Een toekomst met duurzame bestendigheid kan dus niet langer steunen op de import van laagwaardige arbeid met haar inherente problemen die worden afgewenteld op de maatschappij. Het lokale ruimtegebruik is eveneens een issue, want we achten meer woonruimte nodig voor jongeren en ouderen.

De coronacrisis maakt pijnlijk duidelijk dat de wijze waarop onze samenleving is ingericht aanpassing verdient.

Het is daarom niet wijs om op de ingeslagen weg door te gaan zonder eerst eens heel goed te kijken naar welke lessen uit de coronacrisis getrokken op alle bestuurlijke niveaus getrokken kunnen worden en die lessen dan eens af te zetten tegen al die deelvisies en -studies die de afgelopen jaren zijn opgesteld vanuit een extrapolatie van ongeëvenaarde economische drift, grenzeloze welvaart en een maakbare samenleving.

Het ware daarom zeer zeker het overwegen waard en zou van wijsheid getuigen om voorlopig de tijd te nemen om het trekken van lessen uit de coronacrisis te laten prevaleren boven de huidig in gang gezette bureaucratische werkwijze en termijnen rond de Omgevingsvisie. 

Ook de Regionale Energie Strategie (RES) is gebaseerd op de pre-coronacrisis. De RES komt voort uit een landelijk initiatief. De uitgangspunten op landelijk niveau die daarbij gehanteerd zijn, staan zeker onder druk door de corona-crisis. Het is daarom ook voor dit onderwerp niet wijs om onder zelf opgelegde bureaucratische tijdsdruk op de ingeslagen weg door te gaan zonder eerst eens heel goed te kijken naar welke lessen uit de Corona-crisis getrokken kunnen worden.

Geacht gemeentebestuur, het is niet langer mogelijk om ongewijzigd door te gaan op de oude voet. Neem daarom de tijd, het onderwerp is er belangrijk genoeg voor. Ja, zowel het proces van de omgevingsvisie als van de RES is al een aardig end op streek, maar dat mag geen argument meer zijn. Deze eeuwenoude wijsheid is nog steeds waardevol: Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.

Dhr H. Hendriks, Delfgauw

Dhr R.Veger, Nootdorp