Han Schmitz met een paar kerncijfers over de ontwikkeling en groei van de AOW-uitgaven.
Han Schmitz met een paar kerncijfers over de ontwikkeling en groei van de AOW-uitgaven.

Pijnackernaar stelt 'diefstal' AOW en pensioen aan de kaak

Actueel 73.950 keer gelezen

Pijnacker - In november 2015 werd Han Schmitz 65 jaar. Waar hij verwachtte met 65 jaar en 3 maanden zijn eerste AOW te krijgen, besliste het uitvoeringsorgaan SVB (Sociale Verzekeringsbank) dat het 65 jaar en 6 maanden werd. Schmitz voelde zich benadeeld en zocht uit hoe dit kon. Zijn bevinding: de AOW-wet blijkt onduidelijk en op diverse punten onjuist. Inmiddels wacht Schmitz na het aantekenen van bezwaar bij de SVB, een afwijzing en een eerste rechtzaak, al bijna 4 jaar nog steeds op afronding in hoger beroep. Ondertussen zijn er vanaf december 2013 bijna een half miljoen nieuw-gepensioneerden bij gekomen die voor gemiddeld 2500 euro zijn benadeeld. En het 'Pensioenakkoord 2019' maakt de zaken nog erger.

De uit Den Haag afkomstige en reeds vele jaren in Pijnacker wonende ing. Han Schmitz maakt al 25 jaar studie van alles wat met AOW en pensioen te maken heeft. Dat is begonnen toen hij en 200 collega's bij een onderdeel van Rijkswaterstaat overgingen naar een private onderneming en de pensioenrechten plotseling een stuk achteruit gingen. Na het onlangs afgesloten Pensioenakkoord van 2019 heeft hij de gemaakte afspraken doorgerekend en opgenomen in een overzicht dat een doorrekening bevat tot het jaar 2060. Met dank aan het CBS. Schmitz is enorm geschrokken van de cijfers en heeft grote zorgen over de toenemende onbetaalbaarheid van AOW en aanvullend ouderdomspensioen.

Het jaarlijks tekort op de AOW-uitkeringen is in 2020 zo'n 12 miljard en dat kan oplopen tot ruim 24 miljard in 2040 bij een gemiddelde loonstijging van 1 procent en tot 40 miljard bij een loonstijging van 2 procent. Bij een loonstijging van 3 procent kan het jaarlijks tekort zelfs oplopen tot 50 miljard in 2040. En voor komend jaar wordt zelfs een loonstijging van 5 procent voorgesteld.

Zorgkosten
Als Schmitz ook de stijging van de zorgkosten erbij betrekt, dan worden zijn zorgen nog een stuk groter. In 2020 zijn de zorgkosten bijna 98 miljard, in 2030 loopt dat op tot een kleine 130 miljard euro en in 2040 prognotiseert men nu een bedrag van 173 miljard. Per jaar wel te verstaan!

Tezamen met het te verwachten tekort op de AOW-premies, zou de Staat der Nederlanden in 2040 te maken krijgen met een op te brengen bedrag van rond de 223 miljard euro per jaar: 173 miljard zorgkosten en 50 miljard tekort op AOW. Natuurlijk zeggen de optimisten dat het bruto nationaal product (BNP) – dat wat we met z'n verdienen cq produceren – ook blijft meestijgen. In 2017 was dat 738 miljard euro (bron: Eurostat). Maar voor een toenemend BNP is wel economische groei nodig. Jarenlang was er geen groei en nu is die rond de 2 procent per jaar.

Steeds ouder
Feit is dat steeds minder mensen het inkomen voor steeds meer gepensioneerden moeten zien op te brengen. In 1960 was er op 6 werkenden 1 AOW-er, in 2010 was dat 4 op 1 en nu zijn er nog 3 werkenden voor die ene AOW-er. En we gaan mogelijk naar een situatie in 2040 van 2 werkenden op die ene AOW-er. Het aantal ouderen groeit en we worden gemiddeld ouder. Nu worden we gemiddeld 80 maar dat gaat oplopen tot 90 jaar en in 2060 worden we gemiddelde misschien wel 100 jaar. Zeker als de medische wetenschap straks ons DNA individueel kan verbeteren.

Han Schmitz is al 25 jaar met deze materie bezig en heeft er heel uitgesproken opvattingen over. Als je met hem een paar uur erover zit te praten komt het woord 'diefstal' regelmatig voorbij. De overheid is goed in pikken, maar ook de werkgevers en de pensioenfondsen zelf hebben naar zijn inzicht miljarden gestolen. Allemaal geld dat volgens de Wet op de Loonbelasting onverkort en volledig aan het loon van de werkenden toebehoorde en toebehoort.

Het grote 'start'probleem is volgens deze informatie-analist dat vele wetten rammelen. Hij noemt de AOW-wet matig en de Pensioenwet ronduit slecht. Begrippen worden niet eenduidig geformuleerd en daardoor zijn deze wetten voor verschillende uitleg vatbaar. Betrokken partijen leggen de wetten uit zoals het ze het beste uitkomt. Meestal hebben de burgers dan het nakijken. En begin je vervolgens een rechtszaak, dan blijkt ook de Nederlandse rechtspraak aan diverse kanten te rammelen, aldus de opvatting van Han Schmitz.

Cijfers
Een lezer zal misschien denken: hier zit een zwaar gefrustreerde man die alles in het negatieve trekt, maar toch wekt hij die indruk helemaal niet. Scherp en analytisch is hij wel. Hij doet er alles aan om de feiten en de cijfers voor zichzelf te laten spreken. Vragen over de AOW-wet heeft hij naar alle parlementariërs – in de Tweede en de Eerste Kamer – van Nederland gestuurd. Zijn verhaal in woorden en zijn verhaal in cijfers stuurde hij naar een aantal media en omroepen die het zouden kunnen oppakken. Van 5 parlementariërs heeft hij reactie gekregen waarbij er 4 naar de site van de SVB verwezen. Slechts 1 parlementariër van de 205 aangeschrevenen reageerde inhoudelijk en bleek dezelfde opvattingen te hebben als Han Schmitz over de AOW-wet artikel 7a. "Ik vind het bedroevend dat onze volksvertegenwoordigers zo reageren op en omgaan met een serieus verhaal met feitelijke informatie en harde cijfers van een burger die iets aankaart dat heel serieus is en dat eigenlijk alle zeventien miljoen Nederlanders aangaat. We krijgen er straks allemaal mee te maken."

AOW
Schmitz legt eerst op lekenniveau uit hoe het werkt. Veel mensen hebben namelijk geen idee. Iedereen met werk-inkomsten betaalt over een bruto bedrag een premie van 17,9 procent voor het bekostigen van de huidige AOW-uitkering. Je spaart dus niet voor je eigen AOW van later. Nee, je betaalt de AOW die de huidige AOW-gerechtigden iedere maand uitgekeerd krijgen. De hoogte van de AOW-uitkering is gebaseerd op het minimumloon. Een alleenstaande krijgt 70 procent van het netto-minimumloon en een echtpaar krijgt per persoon 50 procent van het minimumloon. Het is al jaren zo dat wat de werkenden jaarlijks aan premies opbrengen niet voldoende is voor wat uitgekeerd moet worden. In 2018 was het tekort 10,5 miljard euro op een totaal uit te keren bedrag van rond de 35 miljard euro. Het tekort wordt aangevuld vanuit de Staatskas en wordt dus opgebracht door alle belastingbetalenden.


Onlangs was in het nieuws dat diverse topmensen van grote pensioenfondsen hun salarissen de afgelopen jaren hebben zien stijgen tot hoogtes ver boven de Balkenendenorm. Het gaat om jaarsalarissen van rond een half miljoen euro of nog hoger. En dat terwijl de pensioenuitkeringen eerder achteruit dan vooruit gaan.


Volgens de Algemene Ouderdoms Wet bouwde tot 2013 iedere Nederlander in de periode tussen zijn 15e en zijn 65ste verjaardag per jaar 2 procent AOW-recht op. Volgens de oorspronkelijke AOW-wet begon de uitkering vanaf het moment dat iemand 65 jaar wordt. Iedereen weet dat de wetgever is gaan schuiven met de AOW-leeftijd en dat die steeds verder gaat opschuiven. Hoeveel de pensioengerechtigde leeftijd werd en nog wordt opgeschoven staat beschreven in Artikel 7a van de AOW-wet van 2012. In het onlangs afgesloten Pensioenakkoord is die opschuiving weer wat afgevlakt, wat op zich weer leidt tot een groter financieringstekort.

Rechtzaak
Han Schmitz is zelf van 1950 en heeft in 2015 de leeftijd van 65 jaar bereikt. Volgens de AOW-wet van 2013 zou hij na 65 jaar en drie maanden recht hebben op AOW, maar volgens de Sociale Verzekerings Bank (SVB) – dat is het overheidsorgaan dat de AOW-wet uitvoert – zou hij vanaf 65 jaar en zes maanden recht krijgen op AOW.

Schmitz: "Ik heb de in 2013 gewijzigde AOW-wet nauwgezet bestudeerd en concludeer dat de wet niet klopt. Daarover heb ik een rechtszaak aangespannen tegen de SVB die door de betreffende rechter op beschamende wijze is behandeld door niet of nauwelijks in te gaan op de aangedragen argumenten. Ik ben in hoger beroep gegaan en wacht nu alweer anderhalf jaar op behandeling. Alleen al zo'n lange periode is een aanfluiting voor Nederland als rechtstaat. Ik denk dat er zomaar twaalf andere zaken zijn behandeld die straks allemaal over moeten als ik alsnog in het gelijk word gesteld. Nu kom ik wel over die drie maanden te weinig AOW-uitkering heen, maar er zijn ook mensen door in de problemen gekomen. Intussen betreft deze zaak zo'n 500.000 AOW-gerechtigden en daar komen er ieder jaar zo'n 190.000 bij. In totaal praat je dan wel over zo'n 1,25 miljard euro wat de AOW-gerechtigden is onthouden. En mocht ik alsnog in het gelijk worden gesteld dan hebben minister Koolmees en zijn collega's toch een stevig financieel probleem."

Han Schmitz heeft bij zijn zaak tegen de SVB ook gesteld, dat het principieel onjuist is dat de Staat bij iedere Nederlander die na 1 januari 2013 65 jaar is geworden of nog wordt een deel van de opbouw van het AOW-recht als het ware confisceert. Je bouwde tussen je vijftiende en 65ste per jaar twee procent op en plotseling zegt dat Staat: we gaan niet op je 65ste AOW uitkeren maar pas een tijdje later. Op zich nog verdedigbaar, maar de Staat besluit ook dat je 'later bent begonnen met de opbouw', wat niet waar is. Je bént immers op je vijftiende begonnen met opbouwen. Nergens in de AOW-wet wordt dit confisceren beschreven en de gronden waarop het gebeurt zijn onjuist. Een subtiele vorm van diefstal die ondertussen wel wordt doorgevoerd.
Han Schmitz vindt dat alle Nederlanders deze vorm van confiscatie niet zouden moeten accepteren.
"Ik ben bang dat dit soort confiscaties straks vaker gaat gebeuren, maar dan met veel grotere gevolgen. We moeten als Nederlanders daar tegen in het geweer komen, vind ik."

Aanvullend pensioen
Han Schmitz vindt zoals gezegd de AOW-wet matig en de Pensioenwet vindt hij zelfs ronduit slecht. Zo wordt in de AOW-wet gesproken over 'ouderdomspensioen', en ook in de Pensioenwet terwijl er heel iets anders mee wordt bedoeld. Een bron van spraakverwarring, ook binnen het Pensioenakkoord. In de Pensioenwet had moeten staan 'aanvullend ouderdomspensioen'. Verder vindt hij het een grote tekortkoming van de Pensioenwet dat zaken als arbeidsongeschiktheidsrisico en overlijdensrisico niet worden gedefinieerd. Daardoor is naar zijn idee onvoldoende vastgelegd wie die risico's moeten dragen. De realiteit is dat de werknemers de risico's dragen.

Door de 'slechte' Pensioenwet is onvoldoende vastgelegd dat de totale pensioenreserve van 1.400 miljard euro aan de werknemers toebehoort. Zo is het in de Wet op de Loonbelasting ondubbelzinnig vastgelegd. Han Schmitz heeft volop aanwijzingen dat zowel de overheid als de werkgevers en de Pensioenfondsen zelf in de loop van de jaren vele miljarden hebben gestolen van wat feitelijk aan de werknemers toebehoorde. Dit werd mogelijk gemaakt door wetgeving die onvoldoende eenduidig is. Eerst nog even uitleggen hoe het in principe werkt. Pensioen is altijd aanvullend op de AOW die de basis vormt. Het principe van de Pensioenwet is dat een werknemer in totaal – AOW plus aanvullend pensioen - 70 procent in handen krijgt van zijn inkomen.

Van oudsher ging het daarbij om het eindloon en in 2001 is daarvan middelloon gemaakt. Iemand verdient aan het begin van zijn loopbaan 30.000 euro, halverwege 45.000 en aan het eind 60.000 euro. Tot 2001 kreeg een werknemer in totaal 70 procent van 60.000 euro en na 2001 70 procent van 45.000 euro. Ook principieel onjuist vindt Schmitz. En eveneens een vorm van diefstal.

Geprivatiseerd
Han werkte als informatie-analist annex ict-er bij Rijkswaterstaat toen hun 'onderdeel' werd geprivatiseerd tot een onderneming ICIM die later werd overgenomen door het Amerikaanse EDS. Op een zeker moment stond op de balans van ICIM een bedrag van 8 miljoen gulden aan pensioentegoeden die het bedrijf zich op de een of andere manier had toegeëigend. Schmitz en zijn collega's zaten eerst bij het Pensioenfonds ABP en gingen na de privatisering over naar het SFP. Dat leidde meteen al tot een achteruitgang in de pensioenrechten van de werknemers. Concreet gingen ze na hun pensioen niet krijgen waar ze recht op hadden en blijkbaar ging het verschil naar ICIM.

Volgens Schmitz staat deze zaak niet op zichzelf. Hij noemt in zijn geschrift een kleine tien voorbeelden van verschillende bedrijven zoals Philips, Nedloyd, ING, Vopak en HBG die honderden miljoenen aan pensioengelden van werknemers naar zich toe hebben getrokken. Op verschillende manieren.

Veertien jaar hebben Schmitz en zijn collega's tevergeefs strijd geleverd om die 8 miljoen terug te halen. De vakbonden hebben daarbij nooit echt meegewerkt. Hij zet grote vraagtekens bij de rol van de vakbonden die naar zijn idee vaak aan de kant van de werkgevers staan terwijl ze worden geacht op te komen voor de belangen van de werknemers. Die worden steeds minder vaak lid van een bond terwijl de vakbonden bij het afsluiten van een Collectieve Arbeids Overeenkomst worden betaald door de werkgevers. "Veel mensen weten dat helemaal niet. Ik heb zo veel gelezen en bestudeerd door de jaren heen en steeds zie je weer dat de vakbonden heel vaak gaan voor resultaten op korte termijn en daarvoor concessies doen in zaken voor de lange termijn, zoals de pensioenrechten van de werknemers."

Verzekeraars
Vanaf 2005 hebben bedrijven steeds meer mogelijkheden om hun pensioenzaken via verzekeraars te regelen die hen een worst voorhouden van financieel aantrekkelijke oplossingen, waarbij volgens Schmitz steeds meer de werknemers de risico's dragen en het gelag betalen. "Het overlijdensrisico zou je moeten vastleggen voor de totale termijn tot aan de pensioendatum, maar dat mag bij verzekeraars per jaar worden geregeld, met als gevolg dat werknemers vanaf hun 48ste jaar zo duur worden om te verzekeren dat ze niet meer aantrekkelijk zijn voor een werkgever om in dienst te nemen. Principieel fout, naar mijn mening." En zo kan Han Schmitz nog wel even doorgaan op het vlak van afbouw van rechten en 'graaigedrag' in de Pensioenfondsen.

Het is naar zijn idee de hoogste tijd voor een goede en sluitende AOW-wet en Pensioenwet die onverkort korte metten maakt met het verschillend interpreteren van teksten, met als gevolg allerlei pensioen-onrechtmatigheden. Zowel de gepensioneerden als degenen die nú pensioen opbouwen, raken verder verstrikt in de brij van onduidelijkheden en gebrek aan fatsoenlijke voor iedereen begrijpbare wetten. Het is tijd dat burgers eisen gaan stellen aan de politiek. Tegelijk pleit hij voor visie op de lange termijn. Een regering zit vier jaar en kijkt bijna niet verder dan die termijn. Het Centraal Plan Bureau kijkt ook niet verder dan vier jaar doorgaans, terwijl het Centraal Bureau van de Statistiek wel verder kijkt.

Spaarfonds AOW
Tot slot kaart Han Schmitz de kwestie Spaarfonds AOW aan. Ingesteld door het kabinet Kok in 1997. Het doel was een buffer te vormen om de uitgavenstijging van toekomstige AOW op te vangen. In 1945 was de bevolkingsgroei nog maar 84.000 mensen en in 1946 ineens 238.000. Dit was de Babyboom-generatie. Een explosief geboortebeeld dat aanhield tot 1950. Daarna zakte het even in tot 1955. Toen steeg het aantal geboorten weer fors: de X-generatie die geboren is tussen 1955 en 1975. Met als gevolg een enorme grijze golf AOW-ers vanaf 2020 tot 2040.
Het Kabinet Kok wilde daarom tussen 1997 en 2030 een Spaarfonds opbouwen van in totaal 135 miljard euro. Daar is een begin mee gemaakt door vanuit de Staatskas een bedrag van rond 4 miljard euro per jaar vrij te maken. Maar wat gebeurde er? Dat geld ging niet in een pot maar meteen terug naar de algemene middelen in ruil voor een "schuldbekentenis" zonder echte dekking. Zo ging dat door tot 2011. Er zat zogenaamd 45 miljard in het potje maar feitelijk geen eurocent. Het Kabinet Rutte heeft toen maar besloten om het Spaarfonds AOW op te heffen. En dat dit zou gebeuren, wisten sommigen al vanaf de start van het Spaarfonds AOW. Dat is volgens Han Schmitz tekenend voor wat er aan hand is in Nederland met deze materie.

Aan de kaak stellen
Hij vindt het ook heel bijzonder dat niemand het echt aan de kaak stelt en blijkbaar ook bijna niemand de hele materie overziet. Er is een site die er kritisch over schrijft en heel veel kloppend feitenmateriaal boven water haalt maar Schmitz kan niet achterhalen wie er achter die site zit. De 'pensioenwetenschap' zou er iets mee moeten doen, of de kwaliteitsmedia zoals het Financieel Dagblad. En wellicht het parlement via een parlementaire enquête.

Over het lege potje van het Spaarfonds AOW is best veel geschreven, maar echt hot news in de zin van dat er een vinger wordt gelegd op wat er allemaal fout is gegaan en scheef zit, werd het tot nog toe niet. "Het heeft in alle opzichten de schijn van fraude." Wat Han Schmitz betreft, komt daar snel verandering in en wordt ook de rol van de rechterlijke macht en wat daar allemaal scheef zit eens nadrukkelijk onder de loep genomen! Hij is volop beschikbaar voor tekst en uitleg èn kan de cijfers laten zien. Schmitz: "Dat valt me ook altijd weer op. Bestuurders gebruiken in besluiten, overleggen of akkoorden, zoals het Pensioenakkoord, een zee van woorden maar echte harde en vooral controleerbare cijfers zie of lees je bijna niet. Ik kon met weinig moeite veel data verzamelen en kan ze zo overleggen. Waarom kunnen of doen zij dat dan niet?"

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant