Bère en Ries terug in Pijnacker met boek en illustraties

Bère Miesen, een of misschien wel dé dementie-autoriteit van Nederland, heeft een nieuw boek geschreven. Dat heet 'Je suis dementie'. In het Nederlands vertaald: 'Ik ben dementie'. Dat is een stuk beter dan: 'Ik heb dementie'. Daarvan is bij de 72-jarige geboren Maastrichtenaar nog geen spoor te bekennen.

Hij is nog vlijmscherp, zo blijkt uit het boek dat 34 mini-colleges bevat over alles omtrent dementie en alle 'rolspelers' daarbij: de patiënt, de familie, de verzorgende en zelfs de media. Miesen wijdt ook nog een hoofdstuk aan euthanasie in relatie tot dementie. Dat moet iedereen eerst zelf maar eens rustig lezen. Hoe dan ook, daar gaat Bère komende vrijdag bij Boekhandel Van Atten in Pijnacker niet een heel verhaal over houden.

Bère en zijn vrouw Ries hebben tientallen jaren in Pijnacker gewoond, aan de Nieuwkoopseweg. Sinds eind 2011 wonen ze met even veel plezier in Scheveningen, in een 'mooi appartement met een tuintje'. Het geheel is onderdeel van een voormalig hersteloord. De zee en het strand zijn honderd meter verderop. Ze zijn daar heel gelukkig. Eigenlijk zijn ze al lang met pensioen, maar ze blijven lekker actief: Ries als kunstenares en Bère als dementie-expert.

Deze week komen ze terug naar Pijnacker, waar ze nog regelmatig vrienden bezoeken. Vrijdagavond 10 mei, vanaf 19.00 uur, houdt Bère een zogeheten 'interactieve lezing' over zijn nieuwste boek. Hij vertelt wat, maar doet dat het liefst aan de hand van vragen en opmerkingen vanuit het publiek. Iedereen is van harte welkom en de toegang is gratis.

Echtgenote Ries heeft de prachtige illustraties gemaakt op de voorkant en binnenin het boek. Die illustraties – haar expertise: grote en kleine kleuretsen – zal zij bij Van Atten showen en daar iets over vertellen, zo dat gewenst wordt en er tijd voor is.

Je zou bijna kunnen zeggen dat het vrijdag een extra bijeenkomst wordt van het fenomeen Alzheimer Café waarvan er in Nederland al meer dan 250 zijn. Dat was in 1997 een van de uitvindingen van Bère Miesen, die van huis uit psycholoog is en zich vanaf 1970 tot heden verdiept in alles wat met psychogeriatrie te maken heeft waarbij de focus vooral ligt op de psychologie van de dementie.

Bère was ook een van de eersten die inzag dat (ouderen)dementiezorg zonder psychologie niet mogelijk is. Veel verpleeghuisdirecteuren fronsten hun wenkbrauwen toen 'de psycholoog' zich begin zeventiger jaren meldde met zijn/haar expertise die overigens op zich toen ook nog in de kinderschoenen stond.

Ries en Bère zijn de zeventig voorbij, maar zijn nog volop actief. Ze wonen met veel plezier in Scheveningen. 

De psychologie van dementie was destijds nog een onbeschreven blad. Hoe anders is dat nu: in 2018 zijn al meer dan 1500 psychologen werkzaam in de zorg voor ouderen.

Dementiezorg heeft een enorme vlucht genomen en staat er in Nederland vergeleken met van de rest van de wereld heel goed voor. Op heel veel plaatsen wordt volgens Bère Miesen uitstekende persoonsgerichte zorg verleend. Hij vindt het daarom heel jammer dat de media vaak heel ongenuanceerd berichten over 'de misstanden' waar dan alle aandacht naar uit gaat. Daardoor is het beeld onterecht negatief. Dat neemt niet weg dat er volgens hem toch ook in Nederland nog heel veel moet gebeuren.

Het mooie van het boekje 'Je suis dementie' is dat hij de problematiek vooral kernachtig beschrijft. Hij brengt de zaak terug tot de bodem: dementie is een onomkeerbaar proces van afnemende hersenactiviteit met als gevolg toenemend controleverlies en sterker wordende gevoelens van onveiligheid bij de patiënt. Met daarbij toenemende afhankelijkheid. Dementie is dus een chronische hersenziekte die per definitie niet overgaat. Dat gaat in de regel gepaard met psychisch lijden. Dat is een psychotrauma: een 'ramp' voor de persoon zelf en de naasten.

Het boek en de interactieve lezing zijn voor een breed publiek interessant. 

Bère Miesen zegt in dit verband in zijn boek dat zeventig procent van de mensen met dementie 'gewoon' thuis blijft wonen. Een van de zaken die in zijn ogen beter geregeld moeten worden in Nederland, dat is begeleiding van de patiënt en zijn familie. Zijn stelling is dat ieder persoon/gezin een ter zake deskundige begeleider moet hebben die de patiënt en zijn familie bijstaat en adviseert over wat te doen en hoe te handelen: van meet af aan en tot het einde. Dan is nog lang een hoge mate van kwaliteit van leven mogelijk.
Dementie is complexe materie. Te complex om tijdens één avondje bij Van Atten alles in samenhang aan de orde te laten komen. Toch wordt het voor alle mogelijke betrokkenen/rolspelers boeiend en interessant om erbij te zijn. Zoals ook het compacte 140 pagina's tellende boekje voor een heel breed publiek interessant is.

De 34 compacte en glashelder geschreven mini-colleges lezen makkelijk weg en worden steeds afgewisseld met een mooi gedicht. Bère Miesen is ook dichter en heeft evenals dementie-expert ook met zijn gedichten prijzen gewonnen. Hij heeft diverse boeken geschreven en die zijn onder meer vertaald in het Duits, Grieks, Engels en zelfs het Japans.

Het fenomeen Alzheimer Café reikt inmiddels tot ver over de landsgrenzen. Al in meer dan 30 landen is het de manier om Alzheimer en dementie tot op de levenswerkvloer terug te brengen: bij elkaar gaan zitten en erover durven praten. Daar begint eigenlijk alles mee. Dan wordt het ook makkelijker om te begrijpen dat ontkennen niet helpt.

Voor de patiënt en zijn naasten begint de beste omgang met dementie met het erkennen dat het er is en je er bij voorbaat in te verdiepen. Het is een vorm van 'uit de kast komen' en ermee gaan leven, waarbij het voor iedere persoon in iedere situatie weer anders is.
De mini-colleges in het boek, met titels als 'wat is eigenlijk goede zorg?', volgen elkaar niet op zonder een gedicht als tussenstop.

We halen er een aan, die van pagina 42:

op avonden donker in december
wanneer de mist op de ruiten blijft
wuift wind mij naar mijn vrouw
en dwaal ik dronken van
het schimmige zwart van de bomen
van mijn werk naar huis

in de gang van het tehuis
sprak ze mij aan
en het gebouw sloeg opeens zo wit uit dat ik schrok:
wanneer ze naar huis mocht

ik liet haar geen antwoord achter
dan dat van deuren die te lang gesloten bleven
en dat van avonden die donkerder werden iedere maand van het jaar

Vrijdag 10 mei, 19.00 uur, interactieve lezing over het boek 'Je suis dementie' van Bère Miesen, Boekhandel Van Atten, Emmapark 110, Pijnacker-Centrum

- Dit artikel is eerder verschenen in weekblad Telstar/Eendracht en derhalve agendatechnisch niet meer actueel.