Afbeelding

Lezing Ben Knapen over Van Oldenbarnevelt

Actueel 607 keer gelezen

Een volle zaal, een prima spreker, en een interessant thema. Ingrediënten voor een bijzondere avond. De heer Knapen –fractievoorzitter CDA in de eerste kamer- had bij het HGOP een uitstekend verhaal over Johan van Oldenbarnevelt, die vierhonderd jaar geleden werd onthoofd. Knapen is ook auteur van het boek over Van Oldenbarnevelt: 'De Man zijn Staat'.

Door Tiny Aggenbach

Johan van Oldenbarnevelt, geboren in 1547 en onthoofd in 1619 op het Binnenhof, was een geweldig staatsman. Geboren in een eenvoudig milieu, wist hij aardig de sociale ladder te beklimmen. Toen hij van zijn moeder erfde kon hij de Latijnse school volgen. Hij was intelligent en maakte een prachtige carrière als staatsman. Door een rijke Delftse regentendochter te trouwen verhoogde hij zijn status nog meer. Door tact en slimheid wist hij een aantal gewesten te verenigen, en de Republiek der Nederlanden vorm te geven. Maar waarom moest hij dan gedood worden op het schavot, als 72 jarige man van veel verdiensten? Omdat rechters hem veroordeelden van Hoogverraad.

Prins Maurits was een uitstekende legeraanvoerder, menige truc bezorgde hem succes; bij voorbeeld 'het turfschip van Breda.' Van Oldenbarnevelt was twintig jaar ouder, had veel bestuurservaring en was een slim diplomaat. Ideaal duo dus. Toch deden zich spanningen voor tussen legerleiders en politici over de vraag wat een veldslag mocht kosten. Maurits vond een zuinige oorlogvoering riskant, er sneuvelden meer soldaten. Maurits vond dat heel erg, Van Oldenbarnevelt minder. Maurits toonde hogere belegeringskunde bij het stadje Geertruidenberg in 1593. Hij handelde technisch zo slim, dat de Spaanse troepen geen kans kregen. Van Oldenbarnevelt had proviand en soldij gefinancierd.

Strubbeling
In 1600 kwam een grote strubbeling tussen Prins Maurits en Johan Van Oldenbarnevelt. Er waren veel kapers rond Duinkerke; Van Oldenbarnevelt wilde er tegen optreden. Maurits vond het te riskant, maar gaf toe. De slag werd door het goede optreden van Maurits nipt gewonnen, maar Maurits verloor zijn vertrouwen in zijn makker. Deze had zonder overleg het Staatse leger ingezet. Daarom pleegde Maurits een staatsgreep, en arresteerde Van Oldenbarnevelt en een aantal medestanders, onder andere Hugo de Groot.

Van Oldenbarnevelt werd ter dood veroordeeld. Als hij één woord van spijt had geuit tegen Maurits, was hij gespaard gebleven. Helaas was hij daar te koppig voor.

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant