Boerenzwaluwen overnachten op doorreis in het riet. (foto: Peter Elfferich)
Boerenzwaluwen overnachten op doorreis in het riet. (foto: Peter Elfferich)

Vertrek van zwaluwen

Actueel 1.830 keer gelezen

Zwaluwen voeden zich vrijwel uitsluitend met vliegende insecten. Bij lage temperaturen is zulk voedsel schaars en daarom vertrekken zwaluwen in de nazomer naar het zonnige zuiden.

’s Zomers scheren er in de omgeving van Pijnacker vier zwaluwsoorten door het luchtruim: boerenzwaluw, huiszwaluw, oeverzwaluw en gierzwaluw. Laatstgenoemde is niet verwant aan de andere drie soorten, maar ze leven ook van aeroplankton: klein gedierte dat in de lucht zweeft. Omstreeks april verschijnen de eerste zwaluwen in ons land en in oktober vertrekken de laatsten. De weersomstandigheden beïnvloeden het moment van vertrek en aankomst. Dat is begrijpelijk, want hun prooien reageren ook heel sterk op weer en wind. Begin september fotografeerde mijn man boerenzwaluwen, die in het riet waren neergestreken in de Groenzoom. In de zomer zie je vrijwel nooit zwaluwen in het riet, maar als ze op doorreis zijn naar hun overwinteringsgebieden dan overnachten ze daar vaak. Waarschijnlijk is het tussen de riethalmen relatief veilig voor nachtelijke roofdieren. In de nazomer verzamelen zwaluwen zich soms in groepen, die gezamenlijk boven waterrijke gebieden jagen. Hartverwarmend, zo’n vrolijk kwetterend gezelschap elegante vogeltjes. Eens zag ik een groep boerenzwaluwen, die op het dak van een woonhuis in Klapwijk was neergestreken. Geruime tijd bleven ze daar zitten, waarschijnlijk om uit te rusten. Ze overnachtten echter niet op het dak. Inmiddels zijn bijna alle zwaluwen uit Nederland vertrokken. Dit najaar bezorgde deze onopvallende uittocht me een licht weemoedig gevoel. 

Het herinnerde me aan een gedicht van Rutger Kopland: ‘Vertrek van dochters’. De eerste regel begint met: “Ze moesten inderdaad gaan, ik had het gezien…” In beide gevallen is er geen ontkomen aan het gaan. Volwassen dochters verlaten het ouderlijk huis, het is net zo onvermijdelijk als het vertrek van zwaluwen. Vorig jaar brachten mijn man en ik de herfstvakantie door op Vlieland. We wandelden eind oktober tussen twee regenbuien door op het Noordzeestrand. Plotseling zagen we vlakbij, op ongeveer een meter boven het zand een gierzwaluw tegen de keiharde wind in tornen. Deze ongewone aanblik verraste ons, want de gierzwaluwen waren al twee maanden eerder uit Nederland vertrokken. De Vlielandse gierzwaluw zag er flets uit. We dachten dat het kwam omdat we de vogel op de rug zagen bij weinig licht. Later ontdekten we echter dat deze vogel ook door andere vogelaars was gezien en herkend als vale gierzwaluw: een dwaalgast uit het Middellandse Zeegebied.

Caroline

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant