Beatrix Tas leeft weer licht na een diepdonkere depressie

‘De donkerte voorbij’. Dat is de titel van een bijzondere gedichtenbundel van de Pijnackerse Beatrix Tas-Lagerwerf. Beatrix is vooral in het jaar 2020 door een heel diep dal gegaan. Op 4 november 2019 knapte er iets, toen ze aan het begin van een nieuwe werkdag in de thuiszorg thuis bij het aantrekken van de schoenen een op zichzelf niet heel ontzettend belangrijk berichtje zag binnenkomen. Het was de bekende druppel die de emmer deed overlopen. Schoen één was al aan, maar schoen twee lukte niet meer.

Het was een opstapeling van van alles. Beatrix sluit achteraf niet uit dat ze tegen een burn-out aan zat of dat ze er één had. Hoe dan ook: werken lukte voorlopig niet meer en ze kwam in een ernstige depressie terecht, waarbij ze na verloop van tijd met hulp op zoek ging naar de diepere oorzaken. Een reguliere GGZ-behandeling bleek niet voldoende en zorgde er eigenlijk voor dat ze in een nog diepere put zonk. De put van haar in 1964 begonnen hele leven, waarin ze moest afdalen tot op de bodem, tot haar jongste jeugd aan toe.

Daarom is het ook wel mooi dat op de voorkant van haar gedichtenbundel een foto staat van Beatrix als heel jong kind. Bij het tweede meer toegespitste hulptraject onder leiding van een hele goede psycholoog, ging Beatrix een put in die echt bodemloos leek. Er waren genoeg momenten dat ze de zin van het leven helemaal niet meer zag. Dat het gepieker tijdens eindeloos durende slaaploze nachten helemaal niets opleverde dan een totaal door elkaar geraakte legpuzzel met stukjes zonder enig onderling verband.

Er waren ook genoeg momenten dat ze neigde naar de weg van de minste weerstand: er uit stappen. Ze vertelt dat ze in het begin van de nare depressieperiode over een viaduct kwam en ineens de ingeving kreeg: hier kan ik ook van af springen. Dat zorgde er voor dat ze lange tijd niet meer over een viaduct durfde te fietsen. Ze durfde überhaupt een hele tijd niet meer te fietsen.

In samenspraak met haar behandelaars werd er een zogeheten veiligheidsplan opgesteld en later ook een terugvalpreventieplan. Dat gaf en geeft houvast. Een veiligheidsplan moet voorkomen dat mensen als Beatrix ineens ongewenste ‘stappen’ zetten. Alleen al het bespreekbaar maken en het zwart op wit hielp haar.

Niet hoogdravend
De gedichtenbundel is zo gemaakt dat je als lezer als het ware mee loopt in het moeizame proces. Het verwoorden van dat proces in gedichten heeft Beatrix erg geholpen. Het zijn helemaal geen moeilijke of hoogdravende gedichten. Ze zijn juist heel kort en eenvoudig, maar ze geven wel heel goed en krachtig aan hoe iemand in een depressie ook tijdens een schitterende lentedag totale donkerte kan ervaren.

Aan de gedichten gaan verbindende en uitleggende teksten vooraf en de bundel is ook mooi ‘aangekleed’ met foto’s van Beatrix zelf en van de natuur die ze tijdens het proces is gaan ontdekken en terugvinden.

April en mei 2020 waren de zwaarste maanden. Ergens in juni ziet ze ineens rozen bloeien. Ze beseft dat ze een paar maanden lang helemaal geen kleur en geen bloei gezien heeft. Die maanden zijn eigenlijk gewoon weg als herinnering. Diep in de put bloeit er niets en is er niets kleurigs.

De gedichtenbundel is zo gemaakt dat je als lezer als het ware mee loopt in het moeizame proces.

Uit de gedichten spreekt ook dat je in het diepst van je depressie helemaal niet ergens naar toe kunt denken. Je piekert je suf maar het blijven losse flarden. Puzzelstukjes zonder verband. Gaandeweg werd piekeren denken en ging Beatrix weer verbanden zien.

Eenzaamheid
De basis van de depressie bleek een soort existentiële eenzaamheid die ze als enig kind thuis in Den Haag Zuid ervaarde. Het gevoel van niet gehoord of gezien worden en er altijd alleen voor staan bij het oplossen van problemen en het overwinnen van moeilijkheden. Een van de eyeopeners tijdens het depressieproces was de vraag van een loopbaancoach: ‘Je hebt als moeder en als thuiszorgmedewerker altijd zo goed mogelijk voor anderen gezorgd, maar wie zorgde er voor jou?’

Deze rake vraag heeft Beatrix doen beseffen dat haar zorghart niet meer klopte. Wat nare ervaringen met en overduidelijke desinteresse van de werkgever verder, heeft ze besloten voorgoed met het thuiszorgwerk te stoppen.

Beatrix en echtgenoot Cock – die in hetzelfde nare jaar 2019 werd getroffen door een herseninfarct dat zomaar verkeerd had kunnen aflopen – waren en zijn eigenlijk fietsers. Beatrix vertelt dat ze wandelen altijd verafschuwde. Achteraf misschien onbegrijpelijk, want wandelen is nu voor haar het Ei van Columbus.

Ze heeft in de zomer van 2020 een paar goede schoenen gekocht en ze is gaan wandelen door de natuur rond Pijnacker. En dat bleek een openbaring: ze ging genieten van alle grote en kleine dingen in de natuur. Ze werd er ontzettend rustig van en in combinatie met gezondere voeding, is haar lichamelijke conditie tegelijk enorm verbeterd. De frituurpan is de deur uit gegaan en intussen is ook niet alleen de geest maar ook het lichaam ernstig ‘verlicht’.

Stapje voor stapje
In de zomer van 2020 ging het stapje voor stapje beter met Beatrix, al waren er steeds wel momenten van terugkerende somberheid. Het geeft aan dat het allemaal niet van vandaag op morgen weer in orde is. Het gaat niet vanzelf en het kost tijd. En er kunnen altijd weer gebeurtenissen zijn waardoor je terugvalt in het proces. Daarom is het ook zo belangrijk dat het fundament onder je leven en je persoon goed stevig is.

Beatrix heeft de overtuiging dat ze het verleden goed heeft verwerkt en dat ze scherp voor ogen heeft dat het vooral een heel diep gevoel van eenzaamheid geweest is. Daarom is ze blij met echtgenoot en maatje Cock en hun drie kinderen. En met enkele vriendinnen die haar ook in de moeilijkste tijd dag en nacht zijn blijven steunen met opbeurende appjes en allerlei andere positieve steunsignalen.

Wandelcoach
Anno maart 2021 heeft Beatrix Tas er weer volop zin in. Ze fietst weer en ze heeft geen angst meer voor viaducten. Het wandelen was een ontdekking, die haar op het idee heeft gebracht om zelf als wandelcoach aan de gang te gaan. In april gaat ze nog een aanvullende cursus doen.

Haar belangrijkste boodschap is: als je je niet mentaal niet lekker voelt of als je in de put zit, durf het aan te kaarten en durf hulp te vragen. Een gebroken been kan iedereen duiden maar een depressie blijft altijd een beetje vaag en zit nog steeds in de taboesfeer. Als iemand aan je vraagt hoe het gaat, zeg je al snel op de automatische piloot: ‘Goed hoor.’ Terwijl het eerlijke antwoord heel anders geklonken zou hebben.

Beatrix Tas windt er geen doekjes om. Ze heeft heel erg diep in de shit gezeten en menigmaal de neiging gehad om voor de weg van de minste weerstand te kiezen. Ze is blij dat ze dat niet gedaan heeft en dat ze met hulp van anderen schoon schip is gaan maken, zodat het weer licht werd in haar leven. In een van de laatste gedichten schrijft ze dat mensen zagen dat haar ogen in het najaar van 2020 weer gingen stralen en twinkelen. En in maart 2021 stralen ze nog!

Het dichtbundeltje ‘De donkerte voorbij’ is te verkrijgen via www.bestelmijnboek.nl en mogelijk binnenkort ook bij de lokale boekhandels.