Afbeelding

Ichthus: de geheime code ontrafeld

Actueel 1.709 keer gelezen

In de openbare ruimte zijn veel kunstwerken te vinden. Opvallend of niet, we lopen of rijden er vaak voorbij, zonder dat we er erg in hebben. Maar wat doet dat kunstwerk hier? Laten we er eens bij stilstaan.

Onlangs vroeg iemand mij: “Wat is het eerste kunstwerk dat je je bewust kunt herinneren?” Bedenkt het maar. Weet jij het nog? Ik probeerde me te herinneren wanneer ik voor het eerst naar een museum ging. Wat ik toen zag. Of ik me misschien iets kon herinneren van de boeken die ik las of wat ik op televisie keek. Maar daarmee dacht ik veel te moeilijk. Kunst was als kind veel dichterbij.

Iedere dag als ik naar school ging keek ik naar een kunstwerk. Op de muur van het voormalige schoolgebouw van De Triangel aan de Meikoninginlaan in Delfgauw prijkt al jaren het kunstwerk van Henk Tieman: een wandreliëf in verschillende kleuren met een vis en een kruis. Het was (is?) zo ongeveer het beeldmerk van de school en stond op de voorkant van het rapport dat iedere leerling graag of iets minder graag mee naar huis nam.

Als kind vond ik de vis zo zielig kijken! Hij deed mij denken aan de voorntjes die ik met de buurjongen uit de sloot viste, zijn bek open alsof hij naar lucht hapte en zijn lijf kronkelend zoals de vissen die spartelden aan onze haak. Later leerde ik op diezelfde school dat de vis en het kruis uit het kunstwerk verwijzen naar het christelijke geloof. Ze verwezen naar Jezus, omdat hij met een paar broden en vissen een hele menigte te eten kon geven. Fascinerend vond ik dat. Je deelt iets en dan wordt het meer. Soms probeerde ik dat heel geconcentreerd met een koekje. Kon dat ook meer worden door het te breken? Je raadt het antwoord wel…

De titel van het kunstwerk luidt: “Ichtus", het oud-Griekse woord voor “vis”. In dit woord zitten de beginletters van enkele namen en titels van Jezus verborgen: Iesous CHristos THeou Uios Soter (Jezus Christus, Gods Zoon, Verlosser), als een geheime code. De vis was als het ware een wachtwoord, want in de tijd van het Romeinse Rijk was het niet altijd verstandig om voor je christelijke geloof uit te komen. Maar wie de vis tekende, gaf zonder woorden aan dat hij of zij christen was.

De vis in dit kunstwerk is dus eigenlijk een soort codewoord. Wanneer ik met mensen over kunst praat, hoor ik vaak dat ze kunst ook een soort code vinden. “Ik weet niet zo goed wat ermee bedoeld wordt.” Maar wanneer je naar kunst kijkt, hoef je die code niet per se te ontrafelen. Het gaat evengoed om wat jij erbij voelt, wat jij ziet of welk verhaal het bij jou naar boven haalt. Wanneer je een kunstwerk passeert, praat er dan met elkaar over. Deel je beleving. Want uiteindelijk wordt alles wat je samen deelt, toch een beetje meer.

Roos van der Meijden


Wat doet dat hier?
Dit artikel is onderdeel van de campagne #watdoetdathier. Als je goed om je heen kijkt, blijkt overal kunst te staan in de openbare ruimte. Onder de hashtag #watdoetdathier vertellen we samen wat die kunstwerken hier doen. Ga naar www.watdoetdathier.nl en meld een kunstwerk bij jou in de buurt aan of volg ons op Twitter, Facebook en Instagram.

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant