Eigen aanpak jeugdzorg bespaart tonnen

Pijnacker-Nootdorp - De gemeente geeft jaarlijks rond de 10 miljoen euro uit aan jeugdhulp en jeugdzorg. Sinds 2015 nemen de uitgaven toe bij een gelijkblijvende omvang van de hulpverlening cq het aantal kinderen tussen de 0 en 18 jaar met problemen. Om betere hulp te geven en tegelijk kosten te besparen, gooit de gemeente het sinds 2019 over een andere boeg. Er startte een pilot waarbij praktijkondersteuners bij huisartspraktijken worden ingezet om hulpvragen te behandelen. Deze pilot loopt zo goed dat die nu wordt uitgebreid.

De kern van de eigen aanpak van Pijnacker-Nootdorp is dat ‘problemen’ cq hulpvragen integraal en in samenhang met elkaar worden bekeken. Als een kind een probleem heeft, is er vaak meer aan de hand in een gezin en dus wordt er zo ‘breed’ mogelijk gekeken. De zogenoemde kernteams vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning spelen daar ook een grote rol bij. In deze gemeentelijke kernteams komen meerdere kennisgebieden in samenhang bij elkaar, zodat zaken als fysieke en psychische jeugdhulp, schuldhulpverlening, gezinsproblematiek in samenhang worden behandeld. 

Wethouder Hanneke van de Gevel van Eerlijk Alternatief is de bedenker van de nieuwe manier van werken, die misschien wel een voorbeeld en een richtingwijzer is voor de rest van Nederland, want overal lopen de kosten hoog op, zonder dat er sprake lijkt van betere resultaten. In het persgesprek (op gepaste afstand) op dinsdag 28 april gaf de wethouder tekst en uitleg over het in 2019 gestarte pilotproject. Dat loopt zo goed dat het college het project verder gaat uitbreiden en standaardiseren. 

Dat betekent concreet dat het aantal praktijkondersteuners bij de huisartspraktijken wordt uitgebreid. Dit gaat in overleg met de praktijken en hierbij is sprake van maatwerk. De wethouder vertelde dat ook de huisartsen enthousiast zijn over de werkwijze. Zelf hebben ze vaak niet genoeg tijd voor een uitgebreid consult over een ‘gezondheidsprobleem met diepere achtergrond’ en is het ook hun taak niet om een complex probleem op te lossen. En dus volgen er verwijzingen naar allerlei instanties die ermee aan de slag gaan. Die instanties zijn niet helemaal buiten beeld, maar krijgen zo’n 25 procent minder verwijzingen omdat de praktijkondersteuners veel problemen kunnen oplossen, al dan niet in samenspraak met een of meerdere deskundigen in de kernteams. 

Van de Gevel zei dinsdag dat het er vooral om gaat dat je zo veel en snel mogelijk ‘normaliseert’ in plaats van ‘problematiseert’. “Ouders denken soms dat er ontzettend veel aan de hand is, maar bij nader inzien blijkt het dan best mee te vallen. Ze zijn onzeker en denken dat ze het niet goed doen, terwijl het dan eigenlijk heel normaal is wat er gebeurt. Dus soms blijkt er niets aan de hand en als er wel iets aan de hand is, blijkt het probleem met drie gerichte behandelingen opgelost te kunnen worden. Dat bedoel ik met niet onnodig problematiseren maar zo snel mogelijk normaliseren. Iedere situatie is ook weer anders, dus is het vooral van belang om maatwerk te leveren. En wat ik al zei: een probleem van een kind staat vaak niet op zichzelf, maar komt voort uit problemen waar de ouders ofwel het hele gezin mee zit. Dus de integrale aanpak is vaak veel beter dan alleen met het probleem van het kind aan de slag gaan. Zo behandel je de oorzaak en niet het symptoom.” 

In een relatief korte tijd heeft de nieuwe aanpak geleid tot 25 procent minder verwijzingen naar jeugdhulp. Op jaarbasis zou het gaan om 225 minder verwijzingen en een besparing van zes tot acht ton. “In de gemeente zijn korte lijntjes, iedereen kent elkaar, dus men kan snel praktisch schakelen”, aldus de wethouder. Tegelijk liep het project innovatieve jeugdzorg in relatie tot (pleeg)gezinnen. De nieuwe aanpak tot doel om de situaties in probleemgezinnen zodanig te verbeteren dat minder kinderen uit huis geplaatst hoeven te worden. Er is al een tekort aan pleeggezinnen en als om uithuisplaatsing niet nodig is, dan is dat altijd beter. Daarom is het ook heel belangrijk om problemen snel te signaleren en in een zo vroeg mogelijk stadium aan te pakken. Preventie is daarbij altijd beter dan genezing. Daarom is het belangrijk dat ouders zo snel mogelijk aan de bel trekken, zodat er vroegtijdig hulp gegeven kan worden.